Uroczystości pogrzebowe dwóch bezimiennych polskich żołnierzy poległych w walkach o miasto w 1945 r., fot. PAP/Piotr Kowala
Na Cmentarzu Wojennym w Kołobrzegu odbył się w piątek (7 marca) uroczysty pochówek dwóch żołnierzy 1. Armii Wojska Polskiego poległych w walkach o miasto w marcu 1945 roku. Naród bez pamięci traci swoją tożsamość i umiera, dlatego powinniśmy pamiętać o bohaterach – mówił wiceszef MON Stanisław Wziątek.
Szczątki dwóch żołnierzy polskich spoczęły w piątek w kwaterze R na Cmentarzu Wojskowym w Kołobrzegu. Do obu trumienek zostały przymocowane tabliczki z jednobrzmiącym napisem: „Tu spoczywa Żołnierz Wojska Polskiego o nieznanej tożsamości, ekshumowany w 2017 roku w Kołobrzegu z posesji przy ul. Wolności nr 26. Odnalezione przy nim przedmioty trafiły do Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu i wskazują, że był to żołnierz 18. Pułku Piechoty 6. Dywizji Piechoty. Niech spoczywa w pokoju. Cześć Jego Pamięci!”
Uroczystości pogrzebowe, których organizatorem był wojewoda zachodniopomorski, odbyły się zgodnie z ceremoniałem wojskowym. Pełną asystę wojskową przydzielił szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz.
„Naród bez pamięci traci swoją tożsamość i umiera, dlatego powinniśmy pamiętać. Powinniśmy pamiętać o ważnych wydarzeniach w życiu narodu, ale także powinniśmy pamiętać o bohaterach. O tych, którzy oddali życie za naszą wolność, za niepodległość naszej ojczyzny, ale także za to, że możemy teraz, tu (… ) w Kołobrzegu mieszkać, żyć, kochając tę piękną pomorską ziemię” – mówił w Kołobrzegu wiceminister obrony narodowej.
Wziątek zaznaczył, że zwłaszcza teraz „w czasach pełnych niepokoju” i „zagrożeń” trzeba brać przykład z tych, którzy udowodnili swoje bohaterstwo, umierając za ojczyznę.
„Budując bezpieczeństwo Polski, Europy dzisiaj i w przyszłości, musimy pamiętać o czasie, który minął. Aby nigdy nie było wojny, musimy być silni doskonałym przygotowaniem, wyposażeniem polskiego wojska. Musimy być silni swoimi patriotycznymi uczuciami i oddaniem dla ojczyzny. Musimy być silni jednością działania” - podkreślił Wziątek.
Dodał, że oddając hołd tym dwóm żołnierzom, oddajemy go wszystkim żołnierzom, którzy zginęli w walkach o Kołobrzeg, o mocno ufortyfikowane miasto, które, jak zaznaczył wiceszef MON, „miało odgrywać ogromna rolę w zabezpieczeniu wojska niemieckiego, w ewakuacji i działaniach morskich”.
Prezydent Kołobrzegu Anna Mieczkowska wskazała, że „Kołobrzeg to miasto naznaczone ofiarą, miasto, które za swoją wolność zapłaciło ogromną cenę”.
„Naszym moralnym obowiązkiem, jako kołobrzeżan, jest pamiętać nie tylko dziś, ale każdego dnia. Bo ich (żołnierzy polskich) ofiara, to nasza historia, nasza tożsamość i nasza duma” – mówiła Mieczkowska.
Podczas uroczystości modlitwy w intencji poległych żołnierzy odmówili kapelan Garnizonu Kołobrzeg ks. płk Hubert Andrzejewski oraz kapelan kościoła grekokatolickiego ks. mjr Robert Rosa. Znicze pamięci zapalili wiceszef MON, prezydent Kołobrzegu oraz wicewojewoda Dawid Krystek.
Historia znalezienia szczątków dwóch polskich żołnierzy, którzy polegli w walce o Kołobrzeg w marcu 1945 r., ma swój początek w grudniu 2017 r. To wtedy do Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu przyszedł pan Jan Przybyś, który podczas sadzenia pomidorów w swoim ogródku, w centrum miasta przy ul. Wolności, natrafił na kość. Dyrektor muzeum Aleksander Ostasz znaleziskiem zainteresował dr. hab. n. med. Andrzeja Ossowskiego, pod którego kierunkiem prace ekshumacyjne przeprowadził Zakład Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.
Odnalezione przy szczątkach w trakcie prac ekshumacyjnych przedmioty wskazywały na to, że badacze mają do czynienia z żołnierzami 1. Armii Wojska Polskiego. Nadal nie udało się ich zidentyfikować.
„Przeprowadziliśmy analizy medyczno-sądowe, antropologiczne, pobraliśmy materiał do analiz genetycznych i w przyszłości, jeśli zgłoszą się rodziny zaginionych żołnierzy w Kołobrzegu, przekażą nam swój materiał genetyczny, to będzie możliwość identyfikacji tych żołnierzy. I wtedy będziemy mogli zamknąć tę historię klamrą i przywrócić tożsamość, twarz tym żołnierzom” – powiedział w lutym na konferencji prasowej Ossowski, prorektor ds. Technologii Medycznych PUM w Szczecinie, kierownik Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów.
Na Cmentarzu Wojennym w Kołobrzegu pochowanych jest 1419 żołnierzy Wojska Polskiego. Szacuje się, że ok. 120 nadal spoczywa w nieodnalezionych grobach w Kołobrzegu.
Pochówek szczątków dwóch żołnierzy polskich był wstępem do obchodów 80. rocznicy walk o Kołobrzeg i zaślubin Polski z morzem w marcu 1945 r. Główne uroczystości rozpoczną się 15 marca koncertem inauguracyjnym w wykonaniu Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego i potrwają do 18 marca. W tym czasie odbędą się m.in. pokaz pojazdów historycznych z okresu walk o Kołobrzeg, projekcja mappingu „Bój o Kołobrzeg”, odsłonięcie Głazu Pamięci w hołdzie bohaterom 1. Armii Wojska Polskiego, akt zaślubin z polskim Bałtykiem młodych adeptów z Oddziałów Ligi Morskiej i Rzecznej oraz marsz pamięci. Szczegółowy program uroczystości rocznicowych znajduje się na stronie internetowej miasta Kołobrzegu.
Walki o Kołobrzeg trwały od 4 do 18 marca 1945 r. Wojsko Polskie dołączyło do nich od 6 marca, gdy próby zdobycia miasta przez Armię Czerwoną nie przynosiły efektu. W tym blisko dwutygodniowym boju wzięło udział ponad 28 tys. żołnierzy polskich i radzieckich. Miasto bronić miało między 4 a 8 tys. niemieckich żołnierzy. W czasie walk zginęło ok. 1,2 tys. polskich żołnierzy. Bitwa o Kołobrzeg była największym podczas II wojny światowej, obok Powstania Warszawskiego, starciem miejskim z udziałem polskich żołnierzy. W wyniku bitwy zabudowa Kołobrzegu została zniszczona w 90 proc. (PAP)
ing/ dki/
