Uroczystość zaprzysiężenia wojsk powstańczych i wręczenie sztandaru 1 Dywizji Strzelców Wielkopolskich. Poznań, 26.01.1919. Fot. NAC
Ustanowienie Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego to hołd oddany bohaterskim powstańcom, ale też szansa na to, by Polacy poznali historię zrywu Wielkopolan sprzed wieku – powiedział PAP prezes Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 Tadeusz Musiał.
We wtorek w Poznaniu prezydent Andrzej Duda podpisał Ustawę z dnia 1 października 2021 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Mające upamiętniać zryw Polaków przeciwko Niemcom z lat 1918–1919 święto państwowe będzie przypadać 27 grudnia – w rocznicę wybuchu insurekcji.
Inicjatywa ustawodawcza prezydenta była odpowiedzią na głosy przedstawicieli społeczności, działaczy patriotycznych i władz samorządowych z Wielkopolski. Z pomysłem ustanowienia święta państwowego wyszły wspólnie: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, Fundacja Zakłady Kórnickie, Muzeum Narodowego w Poznaniu, poznański oddział IPN, Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 oraz Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Wielkopolski.
Prezydent podpisał ustawę o ustanowieniu Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
"Dopełniona dzisiaj idea ustanowienia Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego to sprawa naprawdę ogromnej wagi. Przede wszystkim jest to oddanie hołdu naszym bohaterskim przodkom. Ich zasługi są ogromne – w trakcie powstania i po powstaniu, podczas powstań śląskich, wojny polsko-bolszewickiej. Rola naszych bohaterów w odbudowie ojczyzny odradzającej się po tylu latach zaborów jest oczywista i bezsporna" – powiedział PAP prezes Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 Tadeusz Musiał.
"Drugi cel, który nam przyświecał i realizację którego ustanowienie święta zdecydowanie przybliża to upowszechnienie wiedzy o powstaniu wielkopolskim i o znaczeniu tego powstania w historii odradzającego się kraju. Ta wiedza, poza Wielkopolską, województwem kujawsko-pomorskim i województwem lubuskim nie jest, mówiąc dyplomatycznie, powszechna" - dodał.
Prezydent Andrzej Duda otrzymał podczas wizyty w Poznaniu Nagrodę Honorową Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Poznaniu – Dobosza Powstania Wielkopolskiego. Wyróżnienie to przyznawane jest od 25 lat osobom i instytucjom za szczególne zasługi związane z upowszechnianiem historii i znaczenia powstania wielkopolskiego.
Powstanie Wielkopolskie - jedyna tak duża, udana polska insurekcja
Począwszy od 1996 roku Dobosze przyznawane są rokrocznie kilku osobom i instytucjom; w dotychczasowych 25 edycjach wręczono ponad 100 nagród. W tym roku prezydent Andrzej Duda jest jedynym uhonorowanym tą nagrodą.
"Ten rok jest wyjątkowy – po raz pierwszy będziemy obchodzili Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Udział prezydenta Andrzeja Dudy w doprowadzeniu do tego, aby dzień 27 grudnia był świętem państwowym jest niewątpliwy. Dlatego kapituła postanowiła, że w tym roku wyjątkowo mamy tylko jednego, szczególnego laureata" – powiedział Tadeusz Musiał
Statuetka Dobosza jest miniaturą części pomnika Dobosza w Śremie. Pomnik ustawiono na rynku śremskim w 1925 roku według projektu Władysława Marcinkowskiego. Zniszczony przez Niemców we wrześniu 1939 roku monument odbudowano i powtórnie odsłonięto w Parku Miejskim im. Powstańców Wielkopolskich w 1961 r.
Tadeusz Musiał przyznał, że planowane w tym roku obchody Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego będą miały ograniczony charakter. "To święto państwowe obchodzone będzie po raz pierwszy w szczególnym czasie pandemii. Obawiam się, że wiele zaplanowanych przedsięwzięć nie zostanie zrealizowanych. Wszelkie uroczystości będą miały charakter symboliczny lub ograniczony" - powiedział.
Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa Ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska.
Główne obchody odbędą się w Poznaniu, ich organizatorem, podobnie jak w poprzednich latach, jest wielkopolski samorząd.
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. W pierwszym okresie walk, do końca roku, Polakom udało się zdobyć większą część miasta.
Ostatecznie zostało ono wyzwolone 6 stycznia 1919 r., kiedy przejęto lotnisko. Do połowy stycznia wyzwolono też większą część Wielkopolski.
Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa Ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ aszw/
