Parafia prawosławna św. Piotra Mohyły w Lublinie. Fot. PAP/Wojtek Jargiło
W Kościele prawosławnym w sobotę przypada tradycyjny dzień wspominania tych, co odeszli. W cerkwiach odprawiane są liturgie i modlitwy za zmarłych, a wierni odwiedzają cmentarze. W tym roku ta tzw. sobota rodzicielska przypada dokładnie w katolicki dzień Wszystkich Świętych.
To sobota poprzedzająca dzień św. Dymitra, obchodzony w Cerkwi zawsze 8 listopada. Dlatego tylko raz na jakiś czas ta sobota wypada 1 listopada, czyli w katolicki dzień Wszystkich Świętych. Poprzednio było tak jedenaście lat temu. W ubiegłym roku, podobnie jak np. sześć lat temu, wypadła ona 2 listopada, czyli w katolickie Zaduszki.
Duchowni podkreślają, że cerkiewnosłowiańskie określenie sobota „rodzicielska” mówi nie tyle o modlitwie za rodziców, lecz za wszystkich zmarłych przodków. To dzień zwany też przez wiernych sobotą „dymitriewską” – ta nazwa bierze się od dnia św. Dymitra.
Początkowo sobota ta była dniem modlitw za poległych żołnierzy, z czasem przyjęła się tradycja – utrzymująca się do dziś – odprawiania modlitw za wszystkich zmarłych. W cerkwiach odbywają się wówczas modlitwy za tych, co odeszli (panichidy), a w trakcie liturgii czytane są fragmenty Pisma Świętego nawiązujące do śmierci i życia przyszłego. Duchowni święcą groby na cmentarzach.
Uroczystość Wszystkich Świętych, przypadająca w Kościele katolickim 1 listopada, obchodzona jest w prawosławiu w innym terminie - w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego (zwanym Pięćdziesiątnicą). To święto ruchome, zależne od daty Wielkanocy. W tym roku dzień Wszystkich Świętych w Cerkwi wypadł 15 czerwca.
W tradycji prawosławnej jest przynajmniej kilka dni w roku, w których wierni odwiedzają groby bliskich i szczególnie modlą się za zmarłych.
Najważniejszym czasem na ich wspominanie jest okres paschalny, czyli po Wielkanocy. Duchowni podkreślają, że wierni spieszą wówczas na groby bliskich, by podzielić się z nimi radosną nowiną o zmartwychwstaniu i nadzieją na życie wieczne.
W okresie paschalnym jest to przede wszystkim tzw. Radonica - wypadająca w drugi wtorek po Zmartwychwstaniu Pańskim. W tradycję listopadowego odwiedzania cmentarzy wpisuje się w kalendarzu liturgicznym Cerkwi właśnie tzw. sobota rodzicielska.
Największe w Polsce skupiska wiernych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego są w województwie podlaskim.
Dokładnych danych co do liczby prawosławnych w Polsce nie ma. Hierarchowie tego Kościoła szacują, że wiernych jest ok. 500 tys. W Narodowym Spisie Powszechnym przeprowadzonym w 2021 r. przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce, drugiego w kraju pod względem liczby wiernych, zadeklarowało (pytanie o wyznanie było dobrowolne, można było odmówić na nie odpowiedzi) niecałe 151,7 tys. osób. (PAP)
rof/ mark/
