Kompleks cmentarzy w Łambinowicach - największa w Europie nekropolia jeniecka z okresu obu wojen światowych. N/z: Kwatera jeńców rumuńskich z I wojny światowej. Fot. PAP/Krzysztof Świderski
Na wtorkowej sesji sejmiku województwa opolskiego radni wyrazili zgodę na zwiększenie udziału Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w prowadzeniu Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach.
Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach jest jednostką województwa opolskiego. Na mocy umowy zawartej w 2017 roku pomiędzy samorządem województwa i Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego CMJW stało się wspólną instytucją kultury.
Podczas wtorkowej sesji radni wyrazili zgodę na zawarcie aneksu do umowy z MKiDN, którego efektem będzie większy udział ministerstwa w finansowaniu placówki i wpisanie Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych do Rejestru Instytucji Kultury, dla których organizatorem jest minister. Jak poinformował opolski urząd marszałkowski, dzięki aneksowi, który wejdzie w życie w styczniu 2026 roku, CMJW stanie się narodową instytucją kultury.
Centralne Muzeum Jeńców Wojennych powstało w Łambinowicach, gdzie już podczas wojny francusko-pruskiej w XIX wieku Niemcy zorganizowali pierwszy obóz jeniecki. Kolejne obozy w Lamsdorf służyły Niemcom jako miejsce pobytu jeńców z wrogich im państw w czasie I i II wojny światowej. Do dzisiaj zachowały się nagrobki żołnierzy z wielu stron świata, którzy zmarli w niewoli. Działający od pierwszych dni września 1939 roku stalag był jednym z największych tego typu obiektów prowadzonych przez Niemcy w całej Europie. Przez obóz przeszły setki tysięcy jeńców - w tym żołnierze AK i cywile przywiezieni do obozu po upadku powstania warszawskiego.
Po wojnie w Łambinowicach polska administracja komunistyczna zorganizowała obóz dla niemieckiej ludności, która – zgodnie z decyzjami zwycięskich mocarstw podjętymi w Poczdamie – oczekiwała na przesiedlenie do Niemiec. Obóz działał od lipca 1945 roku do października 1946 i w tym okresie przebywało w nim około 5000-6000 osób. Najliczniej reprezentowaną grupą byli cywile pochodzenia niemieckiego lub za takich uważani, przetrzymywano tam także członków organizacji nazistowskich oraz strażników byłych niemieckich obozów jenieckich, wśród osadzonych byli również Ślązacy, którzy deklarowali polskość.
W 1964 roku na terenie byłego stalagu zostaje otwarty Cmentarz Jeńców Radzieckich oraz odsłonięty Pomnik Martyrologii Jeńców Wojennych. W tym samym roku zostaje Muzeum Martyrologii Jeńców Wojennych w Łambinowicach jako oddział Okręgowego Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. Rok później MMJW w Łambinowicach zostaje przekształcone w samodzielną placówkę kultury podległą Ministrowi Kultury i Sztuki, a w 1968 tereny poobozowe oraz cmentarze wojenne uzyskują status Pomnika Pamięci Narodowej. Obecną nazwę: Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu placówka otrzymuje w 1984 roku. (PAP)
masz/ aszw/
