Bogato zdobione indonezyjskie batiki – tkaniny, które znalazły się na liście niematerialnego dziedzictwa ludzkości – będzie można od czwartku oglądać na wystawie w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.
"Na ekspozycję składa się 75 tradycyjnych tkanin indonezyjskich z Jawy, datowanych od końca XIX w. aż po lata 70. XX wieku, wykonanych techniką batiku. Pochodzą one z prywatnych zbiorów niemieckiego kolekcjonera Rudolfa G. Smenda, który w piątek wygłosi w Muzeum wykład na temat historii i techniki produkcji tych tkanin" - poinformowała PAP Małgorzata Jakiel z Centralnego Muzeum Włókiennictwa.
Batik to zarówno technika barwienia tkanin z zastosowaniem płynnego wosku, jak i sam produkt finalny tego procesu. Powstaje w wyniku nakładania bezpośrednio na tkaninę wzorów z płynnego wosku, a po jego wyschnięciu na zanurzaniu jej w zimnych kąpielach barwiących. Fragmenty pokryte woskiem zachowują pierwotny kolor, pozostałe części zyskują nowy. Cykl powtarza się kilkakrotnie, nakładając kolejne warstwy wosku i zanurzając tkaninę w coraz ciemniejszych barwnikach. Następnie wkłada się ją do wrzątku, by usunąć wosk, po czym tkanina jest prana, suszona, a na końcu prasowana między dwiema warstwami białego papieru.
Tradycja tworzenia batików sięga w Indonezji około dwóch tysięcy lat. W tym czasie technika i wzornictwo tkanin ulegały zmianom. Najbardziej znacząca wiązała się z okresem holenderskiej kolonizacji, gdy stosunkowo niewielka gama kolorów batików, ograniczona dostępnością naturalnych barwników pochodzenia roślinnego i mineralnego, została rozszerzona o barwniki anilinowe, co dało żywe i intensywne barwy i sprawiło, że tkaniny zaczęły mienić się wieloma kolorami.
Przez lata zmieniła się też technika barwienia - niegdyś wosk nakładano na tkaninę za pomocą specjalnych, cienkich aplikatorów, obecnie jest to proces uproszczony dzięki wykorzystaniu stempli, szablonów czy maszyn.
Na wystawie w łódzkim Muzeum zaprezentowane zostaną tkaniny stanowiące elementy tradycyjnego indonezyjskiego stroju męskiego i kobiecego. Pierwotnie ten element ubioru był wyznacznikiem statusu społecznego, swój odrębny styl zdobienia tkaniny miał każdy region czy nawet ród, a odtwarzane wzory mogły mieć symboliczne znaczenie. Na batikach można zaobserwować motywy roślinne, zwierzęce, geometryczne, a także sceny rodzajowe.
Zwiedzający będą mieli okazję poznać każdy z etapów powstawania batiku. Ekspozycja zawiera też mapę pokazującą zasięg jego występowania w Indonezji oraz cykl fotografii osób w uroczystych, tradycyjnych strojach jawajskich.
Wystawa "Czar Jawy – batik. Tradycyjne tkaniny indonezyjskie" będzie dostępna w łódzkim Muzeum Włókiennictwa do 24 września. (PAP)
agm/ agz/
