Przed gdańskim Muzeum Poczty Polskiej otwarto w niedzielę wystawę „Niezwykłe Polki z Wolnego Miasta”. Prezentuje ona sylwetki i życiorysy kobiet, które w okresie międzywojennym odegrały szczególną rolę w życiu polskiej społeczności w Gdańsku.
Na plenerową wystawę, którą można oglądać na placu Obrońców Poczty Polskiej składa się dziesięć plansz. Na każdej z nich umieszczono zdjęcie konkretnej bohaterki ekspozycji i krótką informację przypominającą jej życie i działalność.
Dzięki planszom można zapoznać się m.in. z sylwetką i życiorysem Bogumiły Wiki-Czarnowskiej, która udzielała się i pełniła kierownicze funkcje w gdańskich organizacjach, w tym w Towarzystwie Kobiet Polek, Kole Polskich Kobiet i Radzie Pracy Kobiet Związku Polaków. W 1939 r. z powodu swej działalności została aresztowana przez gestapo, trafiła do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, w którym przebywała do maja 1945 r. Po wyzwoleniu wróciła do Gdańska, gdzie opiekowała się wdowami i sierotami z gdańskiej Polonii. Zmarła w Gdańsku w 1972 r.
Kolejną bohaterką ekspozycji jest Leonia Papee – żona dyplomaty dra Kazimierza Papée i siostra majora Henryka Dobrzańskiego"Hubala", która przybyła do Gdańska w 1932 r. Organizowała tutaj m.in. liczne koncerty polonijne.
Wystawa przybliża też sylwetkę zmarłej w Gdańsku w 1935 r. Stanisławy Przybyszewskiej – autorki dramatów "Dziewięćdziesiąty trzeci", "Sprawa Dantona" czy "Thermidor". Prace te pisarka stworzyła, m.in. mieszkając w Gdańsku, w baraku na terenie ówczesnego Gimnazjum Polskiego.
Bohaterkami ekspozycji są też Kazimiera Jeżowska, Balbina Bellwon czy Edyta Czoskówna. Jak podkreślił rzecznik prasowy Muzeum Gdańska, którego częścią jest Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku, postaci prezentowane na wystawie pochodziły z różnych środowisk: były naukowcami, pedagogami, ale wszystkie działały twórczo i udzielały się społecznie.
Ekspozycja prezentująca ważne dla Gdańska w okresie międzywojennym Polki została przygotowana z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, ale też przyznania kobietom praw wyborczych. Wystawę będzie można oglądać do 2 grudnia 2018 r.
Otwarciu wystawy plenerowej towarzyszyło też odsłonięcie nowych tablic upamiętniających zamordowanych w 1939 r. przez Niemców obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Nowe tablice zastąpiły wykonane w 1979 r. płyty zainstalowane na fasadzie historycznego obiektu poczty (w jego wnętrzu działa dziś Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku). Na ich wykonanie zdecydowano się m.in. dlatego, że te dotychczasowe zawierały błędy merytoryczne i ortograficzne.
Wolne Miasto Gdańsk powołano 15 listopada 1920 roku na mocy traktatu wersalskiego. Władzę i kompetencje podzielono w nim między II Rzeczpospolitą a Niemcy. Było ono swoistym autonomicznym miasto-państwem pod ochroną Ligi Narodów (jej interesy reprezentował Wysoki Komisarz). Wolne Miasto Gdańsk miało własną konstytucję oraz parlament. Interesy Polski reprezentował w nim Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej.
WMG istniało w latach 1920-1939. Zajmowało około 1900 km kw., a w jego skład wchodziły m.in. Gdańsk i Sopot w ówczesnych granicach oraz istniejące wówczas powiaty Niziny Gdańskie, Wyżyny Gdańskie i Żuławy Gdańskie.
W Wolnym Mieście mieszkało ponad 400 tys. ludzi – przeważała ludność niemiecka. Według różnych szacunków ludność polska liczyła od 9 do 14 proc. Polacy otrzymali m.in. przywilej posiadania własnej służby pocztowej i kolejowej. (PAP)
Autor: Anna Kisicka
aks/ joz/
