Źródło: Muzeum Regionalne w Stalowej Woli
Z okazji 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej Muzeum Regionalne w Stalowej Woli zaprasza od niedzieli na dwie wystawy przybliżające wojenne wydarzenia, jakie miały miejsce w Stalowej Woli, Rozwadowie i innych okolicznych miejscowościach.
Jedną z ekspozycji jest „Prywatna wojna. 80. rocznica wybuchu II wojny światowej”, na której pokazane zostaną pamiątki związane z lokalną historią, pochodzące ze zbiorów muzeum i kolekcji prywatnych. Są wśród nich militaria, fragmenty umundurowania, dokumenty, fotografie, korespondencja jeńców wojennych oraz osób więzionych, a także oryginalne „afisze śmierci”.
„Przypomina wojenne wydarzenia, pokazuje strach, jaki towarzyszył ludziom, ale też nadzieję, bohaterstwo i ocalenie. Jest ona nie tylko lekcją historii o światowym konflikcie. Jej nadrzędny cel to ukazanie heroicznych i bezkompromisowych lub po prostu przyzwoitych postaw przedstawicieli lokalnej społeczności wobec okupantów” – wyjawiła kuratorka wystaw Aneta Garanty.
Dodała, że ekspozycja prezentuje też historie ludzi zaangażowanych w wielkie akcje lokalnego podziemia, jak i „bohaterów dnia codziennego”.
„Są tam ci, którzy po wojennej zawierusze powrócili do rodzinnych domów, ale i tacy, którym nie dane było zobaczyć swoich bliskich: polegli w boju, uśmierceni w obozach, zamordowani w Katyniu” – zaznaczyła kuratorka.
Ekspozycję podzielono na pięć stref. Pierwsza z nich wprowadza widza w militarne zmagania polskich żołnierzy, przybliża sylwetki żołnierzy pochodzących z Rozwadowa i okolicznych miejscowości, którzy brali udział w kampanii wrześniowej, a później kontynuowali walkę będąc już w formacjach wojskowych tworzonych na zachodzie Europy oraz w ZSRR.
Kolejna strefa przybliża losy zwyczajnych ludzi i ich walkę z okupantem poza okopem. Pojawia się tam m.in. historia fałszywej epidemii tyfusu, którą wywołali lekarze: Stanisław Matulewicz i Eugeniusz Łazowski, którzy w ten sposób uchronili wielu mieszkańców Nadsania przed wywózką na roboty, aresztowaniem, a nawet śmiercią.
„Doktor Eugeniusz Łazowski otoczył opieką medyczną również Żydów. Współczuł im i nie wahał się im pomagać” – zaznaczyła kuratorka.
Osobna część wystawy została poświęcona eksterminacji żydowskiej społeczności Rozwadowa i historii żydowskich obozów pracy w Stalowej Woli (obóz na terenie huty stali) i Rozwadowie (obóz w lasku zwanym Młodyniem), które stały się miejscami kaźni dla tysięcy przebywających tam Żydów z różnych regionów Polski.
W kolejnych strefach pokazano indywidualne losy działaczy ruchu oporu, więźniów obozów jenieckich, koncentracyjnych i ofiar katyńskich oraz przypomniano niemieckie zbrodnie, represje, aresztowania i masowe egzekucje.
Z kolei na wystawie plenerowej „Okupacja niemiecka nad Sanem, 1939–1944 – 80. rocznica wybuchu II wojny światowej” prezentowanej na placu obok Biblioteki Międzyuczelnianej w Stalowej Woli, znajdą się przede wszystkim materiały dokumentujące gospodarczą eksploatację regionu nadsańskiego, w tym nigdy wcześniej niepublikowane fotografie z czasów niemieckiej okupacji nad Sanem.
„Skupiły się tutaj, jak w soczewce, niemal wszystkie elementy polityki okupacyjnej Generalnego Gubernatorstwa. Region dostarczał żywność i tanią siłę roboczą, a wszystko zostało podporządkowane niemieckiemu przemysłowi wojennemu” – zaznaczyła Garanty.
Zwiedzający będą mogli dowiedzieć się z ekspozycji m.in. co robili okupanci, gdy nie byli na służbie, czy w pracy, jak wyglądały ich kwatery, koszary, jak w Polsce obchodzili święta, czy karnawał.
„Dzięki wystawie możemy podejrzeć świat zamknięty i niedostępny dla +zwykłych+ ludzi” – oceniła kuratorka.
Prezentowane na wystawie zdjęcia pochodzą głównie z albumów anonimowych żołnierzy Wehrmachtu, którzy trafili na front wschodni.
Na wystawie zestawiono razem np. fotografie radosnych Niemców, dumnie maszerujących przez stalowowolskie osiedle, z miejscami egzekucji. „Utrwalone wówczas obrazy wskazują bardzo jasno, kto był ofiarą, a kto katem” – zauważyła Garanty.
Obu wystawom towarzyszy program edukacyjny, w którym przewidziano m.in. lekcje muzealne, warsztaty plastyczne oraz wycieczki po Stalowej Woli i Rozwadowie. (PAP)
autor: Agnieszka Pipała
