Sonata Nr 6. (Sonata gwiazd). Źródło: Muzeum w Kownie
Obrazy, grafiki, szkice i wybrane kompozycje muzyczne jednego z najważniejszych litewskich twórców Mikalojusa Konstantinasa Ciurlionisa będą prezentowane na wystawie w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie.
Wystawę otworzą w czwartek wieczorem ministrowie kultury Litwy - Sarunas Birutis i Polski - Małgorzata Omilanowska. To część projektu "Litwa w Krakowie" - największej prezentacji kultury litewskiej w Polsce, zorganizowanej w 25-lecie odzyskania przez Litwę niepodległości.
Przygotowana we współpracy z Narodowym Muzeum Sztuki M. K. Ciurlionisa w Kownie ekspozycja ukazuje wielowymiarowość dorobku artysty, który zmarł mając zaledwie 36 lat. Według krytyków w jego pracach można odnaleźć elementy symbolizmu, secesji, ekspresjonizmu i malarskiej abstrakcji. Ciurlionis bywa porównywany z Wassilem Kandinskim czy Odilonem Redonem.
"Na wystawie chcemy zasygnalizować wielowymiarowy charakter twórczości Ciurlionisa, który był nie tylko aktywny na polu malarstwa i muzyki, ale też próbował swoich sił na polu literatury, czy fotografii" – mówiła PAP kurator ekspozycji Natalia Żak z Międzynarodowego Centrum Kultury. "Nasza wystawa dotyka jednocześnie kwestii przenikania się kultur, narodowej tożsamości i złożonych relacji polsko-litewskich" – dodała.
Przygotowana we współpracy z Narodowym Muzeum Sztuki M. K. Ciurlionisa w Kownie ekspozycja ukazuje wielowymiarowość dorobku artysty, który zmarł mając zaledwie 36 lat. Według krytyków w jego pracach można odnaleźć elementy symbolizmu, secesji, ekspresjonizmu i malarskiej abstrakcji. Ciurlionis bywa porównywany z Wassilem Kandinskim czy Odilonem Redonem.
"Litewską opowieść" współtworzą dwa wzajemnie przenikające się wątki: dorobek przedwcześnie zmarłego artysty i jego biografia, w której bardzo ważne były związki z polskim środowiskiem artystycznym przełomu XIX i XX wieku.
Ciurlionis studiował w Warszawie w Instytucie Muzycznym, a potem w Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Konrada Krzyżanowskiego i Ferdynanda Ruszczyca. "Atmosfera obu tych uczelni, lektura +Chimery+, wizyty w salonie Aleksandra Krywulta, wyjazdy na plenery, rozmowy z przyjaciółmi – to wszystko budowało warszawską codzienność Ciurlionisa i bez wątpienia odcisnęło na nim swoje piętno. Warszawa była miejscem, gdzie artysta nie tylko kształcił się, ale też nawiązał trwałe przyjaźnie" – przypomina Natalia Żak.
Ciurlionis był wszechstronny: komponował, uprawiał malarstwo i grafikę, tworzył fluoroforty, plakaty, ilustracje do książek, pisał poezje.
W Międzynarodowym Centrum Kultury pokazywany będzie m.in. cykl ośmiu obrazów "Zima", jedno z ważniejszych osiągnięć twórcy, którego bardzo interesowała zmienność i cykliczność natury. "Składające się na ten cykl prace cechuje uproszczenie formy, bliskie niemal abstrakcyjnym impresjom" – mówiła kurator wystawy.
"Ważną częścią krakowskiej prezentacji będą również te realizacje artysty, które odsyłają do związków muzyki i malarstwa – problem ten reprezentują takie dzieła, jak chociażby dyptyk +Preludium i fuga+, +Sonata gwiezdna+, czy +Sonata wężowa+” - dodała Natalia Żak.
W Krakowie można będzie zobaczyć także prace Ciurlionisa inspirowane litewskim krajobrazem, mitologią i folklorem, m.in. tryptyk "Rajgród", "Litewski cmentarz" i szkice do nieukończonego dzieła - opery "Jurata", nad którą artysta pracował razem z żoną - litewską poetką Sofiją Kymantaite.
Prezentowane na wystawie - szkic kurtyny zaprojektowanej przez Ciurlionisa dla Towarzystwa Ruta w Wilnie oraz projekty druków towarzyszących wystawom sztuki litewskiej, przypominają o tym, że był nie tylko artystą, ale i społecznikiem aktywnie uczestniczącym w budowaniu litewskich elit kulturalnych.
Dopełnieniem wystawy są kompozycje muzyczne i wyimki z utworów literackich oraz fotografie i fragmenty korespondencji, przypominające o ważnych dla artysty ludziach i miejscach m.in. matce jednego z przyjaciół Ciurlionisa, która wielokrotnie kupowała jego obrazy Bronisławie Wolman oraz jego przyjacielu - malarzu i kompozytorze Eugeniuszu Morawskim.
Ekspozycja potrwa do 31 stycznia. Będą jej towarzyszyć m.in. spacer po Krakowie śladami związków z Litwą, debata o historii i pamięci dwóch narodów oraz wykłady o twórczości Ciurlionisa.
Prace Ciurlionisa były pokazywane wcześniej w Polsce w 2001 r. na wystawach w Warszawie i Poznaniu.
Ciurlionis urodził się w 1875 r. w Oranach na południu Litwy, zmarł w 1911 r. w podwarszawskim sanatorium w Pustelniku (dziś Marki). Dzieciństwo spędził w Druskiennikach. Od 1894 roku studiował muzykę w Warszawie, potem w Lipsku. W pierwszych latach XX wieku kształcił się w zakresie sztuk plastycznych w Warszawie. Wyjeżdżał do Czech, Niemiec i Austrii. W 1907 roku przeniósł się do Wilna, bywał w Druskiennikach i Petersburgu. Namalował ok. 300 obrazów. Sławę zyskał dopiero po śmierci.(PAP)
wos/ par/
