Meble z XIX-wiecznych sypialni na wystawie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu

„Rewolucja w sypialni. Łóżka w XIX w.” to wystawa będąca obszerną prezentacją mebli używanych w sypialniach przed laty.

Kuratorka ekspozycji Małgorzata Korżel-Kraśna podkreśliła, że XIX w. to okres rewolucyjnych zmian w projektowaniu łóżek i urządzaniu sypialni. Wśród przyczyn dynamicznych zmian w urządzaniu alkowy wymienia się wzrost zamożności mieszczaństwa, postęp medycyny oraz szerszy dostęp do kultury i sztuki, który w XIX w. zmienił obyczajowość i styl życia Europejczyków.

„W żadnym innym pomieszczeniu mieszkalnym nie nastąpiły wówczas tak radykalne zmiany jak w sypialni” – powiedziała Korżel-Kraśna.

Kuratorka dodała, że sypialnia przestała pełnić rolę reprezentacyjną i stała się miejscem prywatnym, dostępnym tylko dla domowników. „Nie urządzano już jej z myślą o podejmowaniu gości i dlatego na przykład przestano budować okazałe baldachimy nad łożem. Wtedy też łóżka stały się znacznie dłuższe, ponieważ zrezygnowano ze spania w pozycji półsiedzącej, co było praktykowane szczególnie w XVIII w. Od XIX w. lekarze zalecali spanie z wyprostowanym kręgosłupem” - powiedziała.

Korżel-Kraśna zwróciła uwagę, że w drugiej połowie XIX w. pojawiły się sypialnie dla par. „Wcześniej pary musiały dzielić pomieszczenie do spania z innymi domownikami. W latach 80. XIX w. zaczęto także produkować łóżka dwuosobowe, zwane małżeńskimi, w Polsce nosiły one nazwę +łóżka francuskie+” - mówiła kurator.

W XIX w. zaczęto również budować w pobliżu sypialni toalety i łazienki. W toaletach zaczęły pojawiać się bidety lub meble zwane krzesłami czystości. Miały one kształt krzesła lub taboretu z oparciem i otworem w siedzisku. Pod krzesłem umieszczano misę lub nocnik.

Na wrocławskiej wystawie można zobaczyć m.in. najmodniejszy w okresie empire model łóżka, czyli „lit en bateau” lub „lit en gondole”. Prezentowane są też przykłady łóżek z okresu biedermeier, łóżka neorokokowe, neobarokowe, neorenesansowe oraz łoże małżeńskie utrzymane w stylu neoklasycystycznym. Zwiedzający mogą również zobaczyć dwa łóżka metalowe – dziecięce oraz składane dla dorosłych – znanej warszawskiej firmy Konrad i Jarnuszkiewicz.

Dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu Piotr Oszczanowski podkreślił, że zmiany zachodziły zarówno w kształcie, jak i dekoracji łóżek. „Sposób ich ozdabiania podlegał silnym oddziaływaniom mody i stylów artystycznych – meble te coraz bardziej ewoluowały i wychodziły naprzeciw oczekiwaniom, potrzebom i chęci nadania im jak największej wygody. Nie pozbawiało ich to jednak walorów estetycznych – od bogactwa kształtów i bezmiaru dekoracji po skrajny utylitaryzm i oszczędność formy” – ocenił Oszczanowski.

Ekspozycję „Rewolucja w sypialni. Łóżka w XIX w.” można oglądać do 16 września.(PAP)

autor: Piotr Doczekalski

pdo/ itm/