„Uskrzydlona” z 1907 roku J. Malczewskiego.
Portrety, akty, postaci - obrazy stworzone przez wybitnych polskich artystów XX i XXI wieku są prezentowane na wystawie „Muzy – Artysta. Model. Inspiracja” w salonie DESSY Unicum w Warszawie.
Blisko 40 dzieł autorstwa m.in. Mojżesza Kislinga, Jacka Malczewskiego, Witkacego, Eugeniusza Zaka, Wojciecha Weissa, Jerzego Nowosielskiego, które są pokazywane na wystawie, będzie licytowanych podczas aukcji 26 września.
„Pomysł na wystawę i aukcję jest niecodzienny i niestandardowy na polskim rynku sztuki. Jest to aukcja, nad którą pieczę sprawuje kurator. Zebraliśmy dzieła samej czołówki polskich artystów. Zaczynamy pracami powstałymi ok. roku 1900, a zamykamy pokaz obrazami z roku 2019. Taka była idea, aby i na wystawie, i aukcji prezentowany był kanon sztuki polskiej” – powiedział PAP Tomasz Dziewicki, ekspert rynku sztuki, koordynator aukcji.
Temat wystawy decydował o doborze prac – zaznaczył Dziewicki. „Muza rozumiana jest tutaj przewrotnie, bo po pierwsze jest to konkretna osoba, modelka, z którą artysta się spotyka i rzeźbi ją, maluje, fotografuje. I dzięki temu inspirującemu spotkaniu powstaje arcydzieło. Ale z drugiej strony muza to pojęcie bardziej abstrakcyjne, zgodnie z renesansowym funkcjonowaniem tego antycznego słowa. Muza to natchnienie” - dodał.
Artysta i jego muza - to połączenie zaowocowało najwybitniejszymi dziełami w historii sztuki. Wymienić można tutaj Amedeo Modiglianiego i Jeanne Hebuterne, której akt jest jednym z najdrożej sprzedanych obrazów w historii. Françoise Gilot, partnerka i matka dwójki dzieci Pabla Picassa, pojawia się na dziesiątkach portretów artysty.
Swoje muzy portretował m.in. Mojżesz Kisling. Odwołując się do prac swojego przyjaciela Amedeo Modiglianiego, stworzył nowoczesny kanon kobiecego piękna i był jednym z najważniejszych malarzy aktów Paryża lat 20. i 30. XX stulecia. Jego największą muzą była „cesarzowa paryskiej bohemy” – Kiki de Montparnasse. Pozowała dla wielu wybitnych twórców, m.in. Chaima Soutine’a czy Man Ray’a. Artyści cenili jej niezwykłą zdolność do przeobrażania swojego wizerunku. Charakteryzowała się zmysłowymi, pełnymi kształtami, odbiegającymi jednak od ówczesnego kanonu urody modelek.
Jedną z owianych legendą postaci była również Aicha Goblet. Jej wizerunek znajduje się na okładce katalogu wystawy i aukcji. „Porównywano ją niekiedy ze sławną w tamtym czasie francuską czarnoskórą tancerką Josephine Baker. Goblet latach 20. XX wieku była jedną z najbardziej znanych modelek w Paryżu. Malował ją także polski artysta Henryk Hayden; stworzył on trzy dzieła z wizerunkiem Goblet. Jeden z nich, z 1913 roku, zobaczyć można na wystawie Muzy. Dwa pozostałe obrazy przechowywane są obecnie w kolekcjach francuskich.
Witkacy słynął z posiadania wielu muz i romansów. Zafascynowany kobietami, bardzo chętnie je portretował. Krystyna Ejbol, przyjaciółka Witkacego, których łączył krótki, intymny związek, jest bohaterką portretu, który zobaczyć można na wystawie w DESA Unicum. Witkiewicz sportretował Krystynę, kiedy ta latem 1931 roku mieszkała w zakopiańskim pensjonacie. Na wystawie znalazł się też portret wielkiej muzy i kochanki Jacka Malczewskiego Marii Balowej. Ich relacji towarzyszyła aura skandalu, gdyż obydwoje mieli rodziny. A artysta, starszy był od swej modelki o 25 lat. Wielokrotnie ją malował; jej twarz przydawał alegorycznym postaciom: muzom, harpiom czy eryniom. Na obrazie „Uskrzydlona” z 1907 roku, prezentowanym na wystawie przedstawił ją ze skrzydłami na tle morza.
Ponadto na wystawie zobaczyć będzie można jak swoje muzy przedstawiali m.in. Stanisław Wyspiański, Teodor Axentowicz, Wojciech Weiss, Ludomir Slendziński, Zygmunt Menkes, Jan Dobkowski, Jerzy Nowosielski, Edward Dwurnik, Andrzej Wróblewski, Paulina Ołowska czy Maurycy Gomulicki.
Temat muzy pojawia się także w sztuce współczesnej, a najbardziej wyrazistym przykładem jego wykorzystania są zapewne Marina Abramović i Ulay, ikony performance i body artu – przeczytać można w katalogu wystawy i aukcji.
Wystawiane są też fotografie, m.in. znanego amerykańskiego artysty Miltona H. Greene’a portret Marylin Monroe z tzw. Czarnej sesji zrealizowanej w nowojorskim studio w roku 1956. Ostatniego dnia wystawy, 26 września, odbędzie się aukcja, na której wszystkie dzieła zostaną zlicytowane.
Wystawa „Muzy. Artysta. Model. Inspiracja”. Dom Aukcyjny DESA Unicum, ul. Piękna 1A, Warszawa, wstęp wolny. (PAP)
Anna Bernat
abe/ par/
