Seria pięciu obrazów z 1939 roku autorstwa węgierskiego malarza Vilmosa Aba-Novaka, poświęcona przyjaźni polsko-węgierskiej, zawiśnie wkrótce w Węgierskiej Galerii Narodowej – poinformował w piątek dziennik "Magyar Idoek".
Monumentalne obrazy - 2,35 na 2,15 m - przedstawiają polskie i węgierskie postaci historyczne, np. Stefana Batorego, królową Jadwigę, generała Józefa Bema, a także regenta Węgier Miklosa Horthyego i Józefa Piłsudskiego. Na środkowym obrazie widać w zbliżeniu twarze dwóch żołnierzy trzymających wspólnie miecz, są też herby obu państw.
Rząd węgierski wyasygnował 1,45 mld forintów (20,3 mln zł) na zakup obrazów od osoby prywatnej. Ma je otrzymać Muzeum Sztuk Pięknych, a będą wystawiane w Węgierskiej Galerii Narodowej na zamku w Budzie - poinformował "Magyar Idoek".
Cykl jest zatytułowany "Przyjaźń polsko-węgierska - seria paneli do foyer węgierskiej wystawy w Warszawie". Zaprezentowano go na ekspozycji otwartej 22 kwietnia 1939 roku w obecności Horthyego, prezydenta Ignacego Mościckiego, a także samego autora.
Namalowanie obrazów zamówił u Aba-Novaka rząd węgierski, chcąc – jak pisze piątkowy "Magyar Nemzet" - poprawić fatalne stosunki dwustronne. "Z dokumentów wynika, że wystawę ewidentnie chciano wykorzystać, by poprawić ocenę Węgier w Polsce" – cytuje dziennik węgierskiego historyka Tibora Gerencsera.
"W oczach polskiego rządu, rząd węgierski stał się niewiarygodny" – powiedział Gerencser w rozmowie z PAP. "Polska zawiodła się na Węgrzech. Polacy liczyli na to, że przy wojskowej pomocy Węgier może powstać granica polsko-węgierska. Rozmowy o współpracy wojskowej były bardzo zaawansowane, ale strona węgierska nie spełniła pokładanych w niej oczekiwań. Politycy byli ostrożniejsi niż dowództwo wojskowe i nie chcieli atakować Czechosłowacji" - dodał.
W płótna wkomponowano napisy po polsku, w tym m.in. "Wspólnie wylana krew bohaterów polskich i węgierskich obowiązuje" oraz "Wspólna granica polsko-węgierska najlepszą rękojmią powodzenia wspólnej walki o byt w drugim tysiącleciu".
Drobnym drukiem przypomniano też na obrazach historię dwustronnych stosunków od przyjęcia chrześcijaństwa do Bitwy Warszawskiej.
Vilmos Aba-Novak (1894-1941) był jednym z najbardziej oryginalnych węgierskich artystów XX wieku. W swych dynamicznych, wyrazistych kolorystycznie obrazach łączył elementy ekspresjonizmu i włoskiego modernizmu. Był też cenionym autorem grafik i fresków.
Z Budapesztu Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ ulb/ ap/
