Wystawa "John Lurie. Próbuję myśleć. Proszę, bądź cicho", czyli prezentacja malarstwa tego amerykańskiego muzyka i aktora, zostanie otwarta w piątek w Zachęcie. "Podobnie jak w muzyce, tak w malarstwie Lurie lubi eksperymenty" - mówi kurator Stanisław Welbel.
John Lurie to barwna postać nowojorskiej bohemy z lat 70. i 80. - muzyk, twórca awangardowej grupy The Lounge Lizards, ulubiony aktor Jima Jarmuscha, a także malarz.
W trzech salach warszawskiej Zachęty wystawiono 60 prac artysty, pochodzących z ostatniego okresu jego twórczości; są to obrazy z 2014 roku i kilka wcześniejszych, ale wszystkie powstały po roku 2000 - informują organizatorzy ekspozycji. Swoje obrazy Lurie maluje na płótnie, na sklejce, na papierze. W Zachęcie pokazano 40 akwarel na papierze oraz 20 obrazów olejnych na płótnie albo na desce - powiedział PAP kurator wystawy Stanisław Welbel.
"Barwne obrazy Luriego niewątpliwie estetycznie powiązane są z jego wcześniejszym muzycznym doświadczeniem - powiedział Welbel - Muzyka jego była oparta na improwizacji i wydaje się, że w malarstwie, szczególnie w akwarelach, element improwizacji jest wyraźnie obecny. Akwarelę maluje się szybko, a efekty, które powstają, są nieodwracalne; akwareli nie można przemalowywać tak, jak to bywa z malarstwem na płótnie. W akwareli jak się coś wydarzy, to już się stało, już się wydarzyło. I to jest tak, jak w improwizacji muzycznej; to co zostało zagrane już pozostaje. I to jest według mnie interesująca cecha tego malarstwa - improwizowanie i eksperyment" - dodał Welbel.
Sam artysta - zdaniem kuratora - chętnie przywołuje swoje doświadczenia z obszaru muzyki improwizowanej. Podkreśla, że to daje mu odwagę, aby w malarstwie również pozwolić sobie na swobodne, a niekiedy ryzykowne, zaskakujące eksperymentowanie.
"Jakie są obrazy Luriego? Abstrakcyjne i figuratywne, intensywne w kolorach; są efektem ponad dwudziestu lat pracy twórczej - mówi kurator. - Lurie dopiero od niedawna zaczął je pokazywać".
W 2004 r., odbyła się jego pierwsza wystawa, zorganizowana w nowojorskiej Anton Kern Gallery. Od tamtej pory jego prymitywistyczne obrazy można oglądać w najbardziej prestiżowych galeriach i muzeach w Stanach i Europie.
Sam artysta twierdzi, że malarstwo uratowało mu życie. W 1994 r. Lurie zachorował na boreliozę, co zmusiło go do wycofania się z działalności scenicznej i aktorskiej.
"Warto jednak podkreślić - powiedział Welbel - że twórczość malarska Luriego nie jest zajęciem zastępczym. To osobny ważny nurt w jego biografii artystycznej, który zawsze był mu bliski. W latach 70. i 80. Lurie był związany z bohemą artystyczną Nowego Jorku, przyjaźnił się z artystami wizualnymi i wtedy już w fundacji Andy'ego Warhola przejawiał aktywność malarską. Podkreślał później w wywiadach, że "malarstwo pociągało go zawsze".
Lurie znany był przede wszystkim ze swojej działalności muzycznej, jako lider awangardowej formacji The Lounge Lizards, w której grał na saksofonie. Zespół - w skład którego wchodzili m.in. Arto Lindsay, John Medeski i Marc Ribot - szybko zyskał opinię jednej z najważniejszych grup, działających na nowojorskiej scenie artystycznej, łącząc w swojej twórczości elementy free-jazzu, rocka, popu i no wave. Grupa nagrała siedem płyt - ostatnią "Queen of All Ears" w 1998 r.
Jako aktor wystąpił w "Nieustających wakacjach" (1980), "Inaczej niż w raju" (1983) i "Poza prawem" (1986) Jima Jarmusha. Zagrał także w obrazie "Paryż, Teksas" (1984) Wima Wendersa, "Dzikości serca" (1990) Davida Lyncha i "Ostatnim kuszeniu Chrystusa" (1988) Martina Scorsese i legendzie kina niezależnego "Downtown 81" Edo Bertoglio.
Sam jest reżyserem serialu "Fishing with John", wydanego jako film w prestiżowej serii Criterion Collection. Na film składają się rozmowy "przy wędkowaniu" z takimi artystami jak Tom Waits, Dennis Hopper, Jim Jarmush czy Willem Defoe.
Indywidualne wystawy malarstwa Johna Luriego odbyły się m.in. w Contemporary Arts Center w Nowym Jorku, Musee Des Beaux-Arts De Montreal, Musee d'Art Moderne Grand-Duc Jean w Luksemburgu czy Watari Museum of Contemporary Arts w Tokio. Opublikowane zostały też dwa wydawnictwa poświęcone jego twórczości malarskiej: album "Learn To Draw" to kompilacja jego czarno-białych rysunków, z kolei "A Fine Exemplary of Art" zawiera ponad 80 barwnych reprodukcji obrazów.
Wystawie towarzyszą koncerty: 13 czerwca w warszawskiej Klubojadalni Eufemia zaplanowano plenerowy występ zespołów, inspirujących się twórczością Johna Lurie - grupy Osaka Vacuum i Black Coffee. Następnego dnia - 14 czerwca - w Zachęcie zagra Lutosławski Quartet, zespół odwołujący się do twórczości jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów muzyki współczesnej Witolda Lutosławskiego.
Ekspozycję oglądać będzie można do 2 sierpnia. (PAP)
abe/ agz/
