„Król Jedzie!"
Wizytom polskich królów w Gdańsku poświęcona będzie wystawa, której otwarcie planuje na piątek Muzeum Gdańska. Widzowie poznają m.in. szczegóły ceremoniałów towarzyszących przybyciu i pobytowi władców oraz ich orszaków w tym mieście.
„Król Jedzie!” to jedna z największych ekspozycji czasowych, jakie w ostatnich latach przygotowało Muzeum Gdańska. Urządzona został ona w – będącym główną siedzibą placówki, Ratuszu Głównego Miasta. „Wjazd wraz z całym programem pobytu króla i dworu w mieście należał do najważniejszych uroczystości publicznych w całych dziejach miasta” – powiedział PAP rzecznik prasowy Muzeum Gdańska Andrzej Gierszewski.
„Władcy przyjeżdżali do Gdańska celem odebrania hołdu oraz należnej daniny, w związku z bieżącymi planami politycznymi oraz jako arbitrzy w konfliktach wewnętrznych miasta. Wizyty królów w Gdańsku były wydarzeniami politycznymi, prawnymi, ale dla większości mieszczan, przede wszystkim niezwykłymi przedsięwzięciami kulturalnymi, które zdarzały się raz na pokolenie” – poinformował w komunikacie zapowiadającym wystawę Gierszewski.
Zaznaczył, że goszczącemu w Gdańsku królowi każdorazowo towarzyszył jego dwór, służba i wojskowa asysta, nierzadko z własnym dworem przyjeżdżała też do miasta żona władcy. „Liczba osób towarzyszących i służących sięgała niekiedy kilku tysięcy” – podkreślił rzecznik dodając, że całą tą rzeszę ludzi, a także towarzyszące im konie, miasto musiało na własny koszt utrzymać. „Poza koniecznymi kosztami wyżywienia, furażu, opału, zakwaterowania, część nadzwyczajnych wydatków z budżetu miejskiego przeznaczano na przygotowanie okazjonalnej oprawy ceremonialnej i propagandowej oraz liczne kosztowne podarunki” – wyjaśnił rzecznik.
Już samo powitanie królewskiego orszaku wiązało się z budową szeregu zdobionych misternymi malowidłami bram, przez które przejeżdżali goście. W trakcie pobytu, który trwał zazwyczaj od kilku do kilkunastu dni, dla przybyszów organizowano też cały zestaw przedstawień teatralnych, występów muzycznych, pokazów zręcznościowych, fajerwerków itp. Każda z takich atrakcji wiązała się nie tylko z zatrudnieniem wykonawców ale też m.in. z budową odpowiednich scen, garderób itp.
„W trakcie wizyt, na cześć gości wygłaszano specjalnie przygotowane mowy, publikowano dedykowane im dzieła literackie i muzyczne” - wyjaśnił Gierszewski. Dodał, że najbardziej spektakularne oprawy miały m.in. wizyty Zygmunta Augusta w 1552 r. oraz Zygmunta III 1587 r.
Na wystawie zaprezentowanych zostanie ok. 200 eksponatów, w tym monet, dokumentów, obrazów i grafik. Z ich pomocą muzealnicy zaprezentują poszczególne aspekty związane z wizytami królów w Gdańsku.
Goście Ratusza Głównego Miasta poznają najpierw genezę inkorporacji Gdańska do Korony Polskiej oraz jej skutki polityczne i gospodarcze. W kolejnej części autorzy wystawy opowiedzą o tym, jacy królowie odwiedzili Gdańsk i jakie ogólne zasady rządziły ceremoniałami z udziałem polskich władców.
Zwiedzający obejrzą też monety, medale i inne przedmioty zdobiono portretami polskich królów lub członków ich rodzin, które przygotowywano z okazji wizyt. Zaprezentowane zostaną też wyroby artystyczne gdańskich rzemieślników tworzone jako podarunki dla władców.
Muzealnicy opowiedzą szczegółowo o dekoracjach, w tym specjalnych bramach, budowanych z okazji królewskich wizyt. Jedną z takich odtworzonych bram można będzie obejrzeć na dziedzińcu Ratusza. Wystawa opowie też o atrakcjach - w tym turniejach rycerskich, koncertach, występach teatralnych i ulicznych widowiskach - jakie składały się na program królewskich wizyt w Gdańsku. Zwiedzający dowiedzą się również, w jaki sposób obchodzono w mieście inne święta związane z polskimi władcami, w tym elekcje, koronacje, małżeństwa, wojenne triumfy, urodziny potomstwa czy śmierć członków rodzin panujących.
Otwarcie wystawy zaplanowano na piątek, kiedy to w Gdańsku rozpoczyna się trzydniowy Światowy Zjazd Gdańszczan. W sobotę Muzeum zorganizuje specjalne kuratorskie oprowadzanie po ekspozycji adresowane m.in. do gości imprezy. Tego dnia zaplanowano też spacer „Śladami pobytów władców polskich w Gdańsku”. Wystaw czynna będzie do końca października.
W połowie XV wieku Gdańsk, wraz z częścią ziem dotąd należących do Krzyżaków, został przyłączony do Korony Polskiej. Stanowił jej część do II rozbioru Polski. Przez prawie 350 lat pod polskim panowaniem miasto miało status królewskiego, co wiązało się z licznymi przywilejami i dużą - w porównaniu z wieloma innymi polskimi miastami – samodzielnością i swobodą do stanowienia własnych praw itp. W zamian miasto było zobowiązane do łożenia na rzecz króla corocznej opłaty oraz regularnego goszczenia władcy, wraz z całą jego świtą. (PAP)
autor: Anna Kisicka
aks/ pat/
