„Wybory '89. System skreślony” - to tytuł wystawy upamiętniającej 25. rocznicę przeprowadzenia 4 czerwca 1989 roku pierwszych w powojennej Polsce, częściowo wolnych wyborów parlamentarnych. Ekspozycję można oglądać od wtorku na krakowskim placu Szczepańskim.
Krakowianie i turyści zobaczą ponad 300 afiszy, plakatów, ulotek, fotografii oraz materiałów prasowych z czasów PRL-u i okresu kampanii wyborczej. Wszystkie prace umieszczone są na wielkoformatowych planszach wiszących na stojakach, które są ustawione tak, że tworzą okrąg.
Wystawa jest podzielona na dwie części. Plansze wewnątrz okręgu prezentują archiwalia dokumentujące czasy PRL-u. Są tam m.in. plakat przedstawiający bukiet kwiatów na czerwonym tle, wydany z okazji 50-lecia ZSRR, zdjęcia z 6. Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze (1977), podobizna Złotej Odznaki Honorowej Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
Prace po zewnętrznej stronie okręgu pokazują kampanię przedwyborczą i wybory w 1989 r. Zobaczyć można m.in. ulotki z instrukcją podpowiadającą jak głosować, aby głos był ważny, zdjęcia punktów informacyjnych w siedzibie Międzyzakładowego Komitetu Organizacyjnego (MKO) Solidarności w Krakowie, obwieszczenia komitetów wyborczych o kandydatach do Sejmu i Senatu.
„Obiekty po wewnętrznej stronie symbolizują izolację kraju, obrazują system komunistyczny, który odszedł i stał się przeszłością. Na zewnątrz okręgu widać z kolei to, co nowe, czyli czas przed wyborami w 1989 roku i przełomowe wybory. Ta część wystawy symbolizuje otwarcie Polski na świat, początek nowego systemu, nowe szanse, przyszłość” – powiedziała PAP autorka koncepcji ekspozycji Lidia Kowarsch.
Obecny na wernisażu prezydent Krakowa Jacek Majchrowski ocenił, że wystawa jest zorganizowana w taki sposób, aby młodzi ludzie, którzy nie byli świadkami tamtych czasów, mogli sobie je wyobrazić. Prezydent zwrócił też uwagę na pozytywne przemiany gospodarcze, jakie dokonały się w Polsce po transformacji. „Wystarczy rozejrzeć się po tym placu i przypomnieć sobie, jak wyglądał dawniej (...). Zmiany mogły zajść przede wszystkim dzięki nowemu systemowi ekonomicznemu i inwestycjom” - powiedział prezydent Krakowa.
Głównym organizatorem czynnej do 11 czerwca wystawy jest Archiwum Narodowe w Krakowie.
Wybory przeprowadzone 4 czerwca 1989 roku były rezultatem porozumienia zawartego pomiędzy władzą komunistyczną a przedstawicielami części opozycji i Kościoła podczas obrad Okrągłego Stołu. Zakończyły się wielkim zwycięstwem Solidarności. Ich konsekwencją był upadek komunizmu i przemiany polityczne nie tylko w Polsce, ale również w całej Europie Środkowo-Wschodniej.
W pierwszej turze czerwcowych wyborów do Sejmu i Senatu wzięło udział 62 proc. uprawnionych do głosowania. W wyborach do Senatu kandydaci Komitetu Obywatelskiego Solidarność uzyskali 92 mandaty, strona koalicyjna ani jednego. Z kolei w wyborach do Sejmu Solidarność zdobyła 160 ze 161 możliwych do zdobycia miejsc. Kandydaci koalicyjni z 299 przysługujących im mandatów uzyskali zaledwie trzy. Natomiast na 35 kandydatów z listy krajowej, na której znajdowali się czołowi przedstawiciele koalicji rządowej, tylko dwaj (Mikołaj Kozakiewicz i Adam Zieliński) otrzymali ponad 50 proc. głosów, co zgodnie z ordynacją oznaczało, że pozostali zostali wyeliminowani, a 33 mandaty poselskie będą nieobsadzone. (PAP)
bko/ agz/
