Wystawę upamiętniającą życie i dorobek zawodowy Andrzeja Przewoźnika, wieloletniego sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, można od poniedziałku oglądać w Muzeum – Izbie Pamięci Kopalni Wujek w Katowicach.
To polska prezentacja węgierskiej wystawy pt. „W naszej pamięci/Emlekeinkben. Andrzej Przewoźnik. 1963-2010. Katyń”. To Węgrzy byli pomysłodawcami ekspozycji dedykowanej Przewoźnikowi, który jako historyk interesował się dziejami Węgier i stosunków polsko-węgierskich. Wystawę Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność po raz pierwszy zaprezentowano w 2011 roku w Budapeszcie.
Muzeum przy katowickiej kopalni jest szczególnym miejscem dla ukazania dorobku Przewoźnika. Górnicy z Wujka wspominają go jako osobę, która zrobiła wiele dla upamiętnienia ofiar pacyfikacji kopalni w grudniu 1981 r. Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przyczynił się do stworzenia przy kopalni muzeum, a w 2008 r. osobiście je otworzył. W geście wdzięczności w 2010 r. odsłonięto tam tablicę upamiętniającą byłego sekretarza Rady – kilka miesięcy po jego śmierci w katastrofie smoleńskiej.
Wystawę w poniedziałek otworzyła Jolanta Przewoźnik, wdowa po Andrzeju Przewoźniku oraz Rafał Rogulski, dyrektor Sekretariatu Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność (ESPS). Na uroczystości obecny był też prezes Instytutu Pamięci Narodowej Łukasz Kamiński.
Ekspozycja jest polską prezentacją węgierskiej wystawy pt. „W naszej pamięci/Emlekeinkben. Andrzej Przewoźnik. 1963-2010. Katyń”. To Węgrzy byli pomysłodawcami ekspozycji dedykowanej Przewoźnikowi, który jako historyk interesował się dziejami Węgier i stosunków polsko-węgierskich. Wystawę Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność po raz pierwszy zaprezentowano w 2011 roku w Budapeszcie.
Trzon wystawy stanowią kontenery lotnicze pełniące funkcję gablot wystawienniczych, w których można oglądać pamiątki osobiste i zawodowe, fotografie oraz przedmioty ocalone z katastrofy smoleńskiej. Ekspozycję uzupełniono o informacje oraz komentarze. Wystawa nie ogranicza się do postaci Przewoźnika - dzięki interaktywnej mapie można dowiedzieć się o losach Polaków, których wydarzenia II wojny światowej rozrzuciły po całym świecie.
Dotychczas wystawa „W naszej pamięci/Emlekeinkben” była prezentowana w Warszawie, Białymstoku, Gdańsku, Wrocławiu, Krakowie i Poznaniu. Katowice są ostatnim miastem, w którym będzie pokazywana. Będzie można ją oglądać do 17 stycznia 2014 r. W przyszłym roku wystawa będzie dostępna w wersji elektronicznej na stronie internetowej Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność www.enrs.eu.
Patronat honorowy nad wystawą sprawuje Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Jej organizatorem są: Europejska Sieć Pamięć i Solidarność, Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK Wujek Poległych 16 grudnia 1981 r., Śląskie Centrum Wolności i Solidarności oraz Urząd Miasta Katowice.
Andrzej Przewoźnik urodził się w 1963 r. Ukończył historię na UJ. Od 1986 r., jeszcze jako student działał na rzecz środowisk byłych żołnierzy AK. W latach 1990-92 pracował w Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie, od 1992 r. aż do śmierci był sekretarzem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Był również członkiem Rady Muzealnej Państwowego Muzeum KL Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu-Brzezince, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, wiceprzewodniczącym Rady Muzeum Wojska Polskiego oraz członkiem Rady Programowej Muzeum Powstania Warszawskiego.
Był autorem wielu publikacji i artykułów o charakterze naukowym oraz redaktorem naczelnym historycznego czasopisma "Niepodległość". Wspólnie z prof. Adamem Strzemboszem w 1999 roku napisał książkę "Generał Nil" o gen. Auguście Emilu Fieldorfie.
Europejska Sieć Pamięć i Solidarność (ESPS) powstała w 2005 roku z inicjatywy ministrów kultury Niemiec, Polski, Słowacji oraz Węgier. Jej zadaniem jest badanie, dokumentowanie oraz upowszechnienie wiedzy na temat historii Europy XX wieku i sposobów jej upamiętniania. Członkami ESPS są: Niemcy, Polska, Słowacja i Węgry, a niebawem dołączy Rumunia, status obserwatora mają Austria i Czechy.
Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK Wujek Poległych 16 grudnia 1981 r. upamiętnia ofiary krwawej pacyfikacji zakładu na początku stanu wojennego, pomaga rodzinom zabitych i opiekuje się grobami zastrzelonych.
Śląskie Centrum Wolności i Solidarności powstało w 30. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego, w tym samym miejscu, gdzie działa Muzeum Izba Pamięci Kopalni Wujek. Głównym zadaniem instytucji jest dbałość o pamięć i dokumentację działań ruchów wolnościowych na terenie Górnego Śląska.(PAP)
kon/ ls/
