Wystawa w Ratuszu. Źródło: Stowarzyszenie Polskich Kombatantów
W hamburskim Ratuszu od połowy stycznia czynna jest wystawa poświęcona pamięci więźniów obozu KL Neuengamme k. Hamburga i jego podobozów. Wystawa powstała z incjatywy Stowarzyszenia Pamięci KL Neuengamme i współpracujących stowarzyszeń z Holandii, Belgii, Francjii i Polski, oraz władz miejskich Hamburga.
Na wystawie pokazano mapy przedstawiające kierunki deportacji do obozu w Neuengamme i rozmieszczenie 85 podobozów. Na planszach opisano najważniesze wydarzenia okupacji niemieckiej w Polsce - akcje eksterminacji polskich elit, m.in. egzekucje w Palmirach, łapanki na ulicach i wywózki do obozów cywilnych mieszkańców Warszawy. Po wybuchu powstania warszawskiego w 1944 r. przywieziono do Neuengamme i jego podobozów około 5-6 tysięcy mężczyzn, kobiet i dzieci.
Ostatnim świadkiem przekazującym obraz tragedii obozowej jest 88-letni Janusz Kahl, członek międzynarodowego stowarzyszenia Amical - Neuengamme, który wspomniał podczas otwarcia wystawy o aresztowanych polskich profesorach krakowskiego uniwersytetu i ich deportacji do KL Sachsenhausen. Trafił tam też 17-letni wówczas Janusz Kahl, który został wywieziony z ojcem i matką z Warszawy.
Obóz w Neuengamme został założony w grudniu 1938 roku, początkowo jako filia obozu KL Sachsenhausen, a od 1940 roku funkcjonował jako samodzielny obóz pracy, gdzie więźniowie produkowali cegły i dachówki. Na terenie obozu dokonywano pierwszych prób z cyklonem B, który potem używano w Auschwitz w celu zagłady Żydów.
W sumie w obozie Neuengamme i podobozach znalazło się ok. 100 tys. więźniów, głównie sowieckich jeńców, Polaków, Francuzów, Niemców i Belgów.
W połowie kwietnia 1945 roku, po rozpoczęciu ewakuacji obozu, część więźniów zaokrętowano na statkach zakotwiczonych na redzie portu w Hamburgu, gdzie zostały zaatakowane przez samoloty brytyjskie. Jak podają organizatorzy wystawy jednym z niewielu, którzy przeżyli nalot aliantów na dwa statki zapełnione więźniami jest Zbigniew Foltyński. 3 maja 1945 roku zatonęło i zostało spalonych na statku „Cap Arcona” w Zatoce Lubeckiej 6500 więźniów z 23 krajow.
Ocenia się, że w sumie w obozie i podobozach Neuengamme życie straciło ok. 55 tys. więźniów.
1 września 1990 roku na terenie b. obozu Neuengamme z incijatywy hamburskiej Polonii i organizacji kombatanckich odsłonięty został pomnik poświęcony pamięci deportowanych w czasie powstania warszawskiego mieszkańców stolicy. Pomnik zaprojektował i wykonał z granitu strzegomskiego mieszkający w Hamburgu artysta Jan de Weryha Wysoczanski.
Wystawa dostęona jest dla zwiedzajacych w holu ratusza do 8 lutego.
Źródło: Stowarzyszenie Polskich Kombatantów - DIH Hamburg, Halina Morhofer Wojcik
