"Wojciech Fangor. Heweliusz"
Cykl 30 obrazów Wojciecha Fangora, nawiązujących do rysunków ciał niebieskich wykonanych przez XVII-wiecznego, gdańskiego astronoma Jana Heweliusza pokaże Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie. Wernisaż wystawy odbędzie się we wtorek.
Jak powiedział PAP kurator ekspozycji Stefan Szydłowski pomysł, aby pokazać w w Sopocie prace odnoszące się do dokonań Heweliusza wyszedł od samego artysty.
"Wojciech Fangor miał zawsze dwie pasje i do dziś jest im wierny. Z jednej strony, to oczywiście malarstwo i sztuka; a z drugiej strony - astronomia. Już jako nastolatek bardzo interesował się astronomią, a szczególnie jej częścią związaną ze zjawiskami archeologicznymi. Uwielbiał oglądać konstelacje gwiezdne i różnego rodzaju zaćmienia. Starał się też wykonywać instrumenty astronomiczne" - dodał kurator wystawy zatytułowanej "Wojciech Fangor. Heweliusz".
Artysta na potrzeby sopockiej wystawy Fangor zdecydował się namalować zupełnie nowe obrazy.
Według Szydłowskiego, cykl Heweliusz jest "zapisem różnych technik i różnych sposobów uprawiania malarstwa".
"Charakteryzuje się właściwą artyście swobodą w posługiwaniu się kolorem i odnoszeniem barw do rysunku. Fangor nie próbuje zamazać dzieła Heweliusza, nie chce go zawłaszczyć, zostawia go wyraźnie widocznym, a wszystkie napisy, tytuły konstelacji zostawia bez podmalowywania" - ocenił.
Kurator przypomniał, że nie jest to pierwszy przypadek, kiedy Fangor stworzył coś na podstawie istniejących już dzieł.
"W 1990 r. namalował, sprowokowany dziełem Jana Matejki, własny poczet królów polskich, natomiast w latach 2005-2012 namalował kilkadziesiąt obrazów inspirowanych własnymi rysunkami znalezionymi po pół wieku oraz wybranymi z lat późniejszych. W dziełach tych Fangor łączył różne sposoby malowania, którymi posługiwał się w kolejnych etapach swojej twórczości i które były jednocześnie rodzajem dialogu ze sztuką II połowy XX wieku" - podkreślił Szydłowski.
Fangor ma wziąć we wtorek udział w wernisażu wystawy w Sopocie. W tym samym dniu, kilka godzin wcześniej, podczas inauguracji roku akademickiego 2015/16 na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku artyście nadany zostanie tytuł doktora honoris causa tej uczelni.
Wojciech Fangor, malarz, grafik, rzeźbiarz, współtwórca polskiej szkoły plakatu urodził się 15 listopada 1922 roku w Warszawie. W czasie wojny studiował prywatnie u Tadeusza Pruszkowskiego i Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, w 1946 roku otrzymał zaocznie dyplom w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W latach 1953-61 był docentem w stołecznej ASP. Na początku lat 60. wyjechał z Polski, a od 1966 r. mieszkał w Stanach Zjednoczonych. W 1999 roku wrócił do Polski.
W latach 50. jego prace malarskie służyły doktrynie socrealizmu; za obrazy "Lenin w Poroninie" i "Matka Koreanka" otrzymał II nagrodę na 2. Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w Warszawie w 1951 r.
W 1958 roku wraz z architektem Stanisławem Zamecznikiem przygotowali wystawę "Studium przestrzeni" w Salonie Nowej Kultury w Warszawie. Był to pierwszy environment w Polsce. Nowatorski environment zbudowany był z obrazów optycznych Fangora.
Oprócz "Studium przestrzeni" Fangor i Zamecznik zrobili jeszcze dwie inne wystawy poświęcone przestrzeni: w 1959 roku w Stedelijk Museum w Amsterdamie i w tym samym roku przed gmachem "Zachęty" w Warszawie. Obrazy z charakterystycznymi kołami i falami o niewyraźnych, zamglonych krawędziach, wywołujące efekty optyczne zbliżone do tych, jakimi operowała sztuka op-artu, dominowały w twórczości Fangora do połowy lat 70.
Fangor wiele podróżował. Po kilku latach spędzonych w Europie osiedlił się w USA. W 1970 r. miał, jako jedyny jak dotychczas polski artysta, indywidualną wystawę w nowojorskim Muzeum Guggenheima. Pokazał tam 37 płócien, prekursorskich dla zachodnich op-artowskich poszukiwań.
W połowie lat 70. artysta powrócił do malarstwa figuratywnego, a także namalował serię obrazów opartą na przekazie telewizyjnym, w których wykorzystał efekty wizualne typowe dla tego medium. Artysta wykonał wiele zdjęć ekranu telewizyjnego, które służyły mu później przy malowaniu obrazów.
Za całokształt twórczości malarskiej otrzymał Nagrodę im. Jana Cybisa - to najstarsze i najbardziej prestiżowe wyróżnienie w dziedzinie sztuk plastycznych w Polsce, ustanowione przez Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków.
Astronom i browarnik Jan Heweliusz urodził się 28 stycznia 1611 r. w Gdańsku, a zmarł także w tym mieście dokładnie w dniu swoich 76. urodzin. Był też grafikiem, drukarzem i wydawcą. Prowadził intensywne obserwacje astronomiczne, korzystając przy tym z wielu samodzielnie zbudowanych, unikalnych przyrządów. Naukowiec stworzył ponad 20 dzieł, w tym atlas 54 gwiazdozbiorów, z których 12 opisano po raz pierwszy. Był również twórcą prototypu zegara wahadłowego i peryskopu.
Wystawa "Wojciech Fangor. Heweliusz" w Sopocie będzie czynna do 8 listopada. (PAP)
rop/ ala/
