3.I.
W nocy z 3 na 4 stycznia wojska 1 Frontu Ukraińskiego przekroczyły w okolicach Sarn na Wołyniu granicę II Rzeczypospolitej. 9.I. W Warszawie przedstawiciele najważniejszych stronnictw politycznych uznających rząd RP w Londynie powołali Radę Jedności Narodowej. Jej przewodniczącym został jeden z przywódców PPS-WRN Kazimierz Pużak "Bazyli".
1.II.
Specjalny oddział Kedywu Komendy Głównej AK "Pegaz" (późniejszy "Parasol") dokonał w Warszawie udanego zamachu na dowódcę SS i policji dystryktu warszawskiego gen. Franza Kutscherę.
2.II.
W odwecie za zastrzelenie dowódcy SS i policji dystryktu warszawskiego gen. Franza Kutschery, Niemcy dokonali w Warszawie egzekucji około 300 osób. W odwecie za zastrzelenie przez oddział Kedywu Komendy Głównej AK dowódcy SS i policji dystryktu warszawskiego gen. Franza Kutschery, Niemcy dokonali w Warszawie egzekucji około 300 osób.
3.II.
W Warszawie, w odwecie za zastrzelenie przez oddział Kedywu Komendy Głównej AK dowódcy SS i policji dystryktu warszawskiego gen. Franza Kutschery, Niemcy rozstrzelali w ruinach getta 160 osób.
10.II.
W Warszawie Niemcy dokonali egzekucji około 470 osób. (10-11 II)
11.II.
W Warszawie na balkonach domu przy ul. Leszno Niemcy powiesili ciała 27 więźniów Pawiaka.
15.II.
W Warszawie Niemcy dokonali egzekucji około 250 osób.
21.II.
W Warszawie w ruinach getta Niemcy dokonali egzekucji kilkuset osób. (21-22 II)
22.II.
Premier W. Churchill występując w Izbie Gmin poparł sowieckie postulaty w sprawie polskiej granicy wschodniej.
26.II.
Utworzenie w KL Auschwitz-Birkenau tak zwanego rodzinnego obozu cygańskiego dla Romów.
28.II.
W Warszawie w ruinach getta Niemcy dokonali egzekucji około 100 osób.
7.III.
Umowa scaleniowa NSZ z AK.
10.III.
18.IV.
Na Wołyniu w walce z Niemcami poległ ppłk. Jan Kiwerski "Oliwa", dowódca 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej.
W Bydgoszczy urodził się Jan Rulewski.
26.IV.
Żołnierze oddziału "Pegaz" Kedywu Komendy Głównej AK zastrzelili w Warszawie Erwina Groessera - pułkownika niemieckiej policji.
Prezydent RP Władysław Raczkiewicz mianował Delegata Rządu na Kraj Jana S. Jankowskiego wicepremierem i podpisał dekret o tymczasowej organizacji władz na obszarze Rzeczypospolitej.
3.V.
W nocy z 3 na 4 maja Odział Specjalny "Osjan" Kedywu Komendy Głównej AK zniszczył na wojskowym lotnisku na warszawskich Bielanach 5 niemieckich samolotów transportowych "Ju 52", a 3 inne ciężko uszkodził.
6.V.
W Warszawie oddział dyspozycyjny "Pegaz" Kedywu Komendy Głównej AK dokonał nieudanego zamachu w Al. Szucha na SS-Sturmbannfuehrera Waltera Stamma, szefa warszawskiego Gestapo i zastępcę komendanta Policji Bezpieczeństwa i SD Dystryktu Warszawskiego. W akcji zginął jej dowódca Kazimierz Kardaś "Orkan" oraz siedmiu jej uczestników.
11.V.
18.V.
Oddziały II Korpusu Polskiego zdobyły ruiny klasztoru benedyktynów na Monte Cassino. W czasie walk zginęło 923 polskich żołnierzy, 2931 zostało rannych, a 345 uznano za zaginionych.
20.V.
Wywiad AK zdobył egzemplarz rakiety V-2.
26.V.
Rząd RP na żądanie władz brytyjskich oddał bezwarunkowo Brygadę Spadochronową do dyspozycji alianckiego dowództwa.
5.VI.
W Stanesti-Chirulesti w Rumunii zmarł Józef Beck - legionista, członek POW, pułkownik Wojska Polskiego oraz minister spraw zagranicznych w latach 1932- 1939, jeden z najbliższych współpracowników marszałka Józefa Piłsudskiego.
Wizytę w USA rozpoczął premier Stanisław Mikołajczyk. W czasie jej trwania trzykrotnie rozmawiał z prezydentem F. D. Rooseveltem.
6.VI.
Siły zbrojne alianckich państw zachodnich rozpoczęły największą w czasie II wojny światowej operację desantową - lądowanie w Normandii. Była ona częścią operacji "Overlord", otwierającej drugi front w Europie.
11-14.VI.
Walki partyzantów sowieckich, AL i AK z niemieckimi oddziałami w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej.
15.VI.
Oddział dyspozycyjny "A" Kedywu Okręgu Warszawskiego AK zastrzelił przy ul. Krasińskiego w Warszawie SS-Untersturmfuehrera Herberta Junka, komendanta więzienia na Pawiaku (III 1943 - III 1944).
16.VI.
W Jewłaszach nad Niemnem w walce z Niemcami zginął Jan Piwnik "Ponury" - cichociemny, oficer "Wachlarza", szef Kedywu Okręgu Radomsko-Kieleckiego Armii Krajowej oraz legendarny dowódca partyzanckich zgrupowań walczących w Górach Świętokrzyskich i oddziału dywersyjnego na Nowogródczyźnie.
20.VI.
W Warszawie żołnierze oddziału "993/W" Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II KG AK wykonali przez powieszenie wyrok śmierci na Eugeniuszu Świerczewskim, agencie Gestapo w wywiadzie AK i bezpośrednim sprawcy aresztowania gen. Stefana Roweckiego "Grota".
Litewska policja, współpracująca z Niemcami, dokonała pacyfikacji polskiej wsi Glinciszki na Wileńszczyźnie, mordując 38 Polaków.
23.VI.
Oddział V Brygady Wileńskiej AK w odwecie za zabicie przez litewską policję, współpracującą z Niemcami, 38 Polaków ze wsi Glinciszki na Wileńszczyźnie, zabił we wsi Dubinki 27 Litwinów, z których część brała udział w pacyfikacji Glinciszek.
29.VI.
W Warszawie żołnierze 1. kompanii batalionu "Zośka" Kedywu KG AK uwolnili z więziennego Szpitala Jana Bożego przy ul. Bonifraterskiej kilkunastu więźniów politycznych.
5.VII.
W miejscowości Salomea pod Warszawą Gestapo wykryło radiostację KC PPR. Obsługująca ją trzyosobowa rodzina Matysiaków została przez Niemców rozstrzelana.
12.VII.
Komendant AK wydał instrukcję "O stosunku do Sowietów".
Rozkaz Komendanta AK o wcieleniu do AK BCh.
7-13.VII.
Oddziały AK okręgów wileńskiego i nowogródzkiego wzięły udział w walkach o Wilno.
10.VII.
Początek likwidacji w KL Auschwitz-Birkenau tzw. rodzinnego obozu Theresienstadt, utworzonego dla Żydów z getta w Terezinie koło Pragi. W komorach gazowych Niemcy zamordowali około 7 tys. Żydów.
14.VII.
W Milanówku w wyniku denuncjacji Gestapo aresztowało współpracowników Biura Informacji i Propagandy KG AK: Halinę Krahelską i prof. Marcelego Handelsmana.
16.VII.
NKWD aresztowało wileńskie i nowogródzkie dowództwo AK oraz Delegata Rządu Stefana Fedorowicza. (16-17 lipca)
18.VII.
II Korpus Polski zajął Ankonę.
20.VII.
Nieudany zamach na Adolfa Hitlera w jego kwaterze polowej w Prusach Wschodnich w Wilczym Szańcu.
22.VII
Radio moskiewskie ogłosiło powstanie w zajętym przez Armię Czerwoną Chełmie Lubelskim Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Podało również tekst ogłoszonego przez PKWN manifestu. W rzeczywistości PKWN utworzono pod patronatem Stalina 21 lipca 1944 r. w Moskwie, a jego członkowie dotarli do Chełma Lubelskiego dopiero 27 lipca 1944 r.
23.VII.
Armia Czerwona zajęła niemiecki obóz koncentracyjny na Majdanku, wyzwalając około tysiąc więźniów.
W Chełmie Lubelskim ukazał się pierwszy numer dziennika PKWN 'Rzeczpospolita', pod redakcją Jerzego Borejszy
23-27.VII.
Oddziały AK, przy wsparciu wojsk sowieckich, opanowały Lwów.
24.VII.
Wojska 1 Frontu Białoruskiego zajęły Lublin.
26.VII.
Rząd sowiecki ogłosił, że uznaje PKWN za jedyną legalną władzę w Polsce.
W Warszawie powołano Krajową Radę Ministrów.
W Warszawie Niemcy rozstrzelali działaczy komunistycznych: Pawła Findera, jednego z przywódców PPR i Małgorzatę Fornalską.
27.VII.
Wojska 1 Frontu Białoruskiego po sforsowaniu Wisły zdobyły przyczółki w rejonie Magnuszewa i Puław.
Wobec zbliżających się od wschodu wojsk sowieckich Niemcy przystąpili do ewakuacji obozu koncentracyjnego przy ul. Gęsiej w Warszawie. Około 400 więźniów Żydów niezdolnych do marszu i chorych rozstrzelali.
Zarządzenie gubernatora Dystryktu Warszawskiego Ludwiga Fischera wzywające mieszkańców Warszawy do stawienia się następnego dnia do budowy umocnień.
W Lublinie NKWD aresztowało sztab Lubelskiego Okręgu AK oraz Delegata Rządu Władysława Cholewę.
29.VII.
Początek walk 1 Armii WP w rejonie Puław i Dęblina.
30.VII.
Początek wizyty premiera Stanisława Mikołajczyka w Moskwie.
31.VII.
Komendant Okręgu AK Warszawa Miasto płk. Antoni Chruściel 'Monter' wydał rozkaz o rozpoczęciu powstania w stolicy.
NKWD aresztowało płk. Władysława Filipkowskiego, komendanta Obszaru Lwowskiego AK.
1.VIII.
Wybuch Powstania Warszawskiego.
1 Dywizja gen. Stanisława Maczka wylądowała we Francji.
PKWN przeniósł się z Chełma do Lublina.
2.VIII.
Warszawscy powstańcy zdobyli gmach Poczty Głównej, Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych oraz Elektrownię na Powiślu.
W czasie Powstania Warszawskiego w wyniku ran zmarła Krystyna Krahelska ps. Danuta - poetka, autorka jednej z najpopularniejszych piosenek powstańczych 'Hej chłopcy, bagnet na broń!'.
Likwidacja obozu cygańskiego w niemieckim obozie zagłady Auschwitz II – Birkenau.
3.VIII.
Powstańcy warszawscy zdobyli gmach Dworca Pocztowego w Alejach Jerozolimskich.
W Moskwie Stanisław Mikołajczyk spotkał się z Jozefem Stalinem.
VIII.
W obozie koncentracyjnym Sachsenhausen zamordowany został gen. Stefan Rowecki "Grot".
4.VIII.
Załogi polskich i brytyjskich samolotów dokonały pierwszych zrzutów nad walczącą Warszawą.
W Powstaniu Warszawskim poległ Krzysztof Kamil Baczyński.
5.VIII.
W czasie Powstania Warszawskiego brygada SS Dirlewangera wymordowała na Woli około 20 tys. ludzi. W ciągu następnych dni liczba ofiar wzrosła do 40 tys.
Żołnierze Batalionu "Zośka" uwolnili około 350 Żydów więzionych w obozie na "Gęsiówce".
W Sulejówku zginął Jędrzej Moraczewski, inżynier, działacz PPS, premier RP (1918/1919), poseł na Sejm RP, minister.
6.VIII.
W Moskwie rozpoczęły się rozmowy delegacji PKWN ze Stalinem i Mołotowem oraz negocjacje PKWN i Stanisława Mikołajczyka na temat utworzenia jednego ośródka władzy w Polsce.
W Lublinie NKWD aresztowało dowódcę 9 Dywizji Piechoty AK gen. Ludwika Bittnera.
7.VIII.
W Warszawie uruchomiono powstańczą radiostację "Błyskawica".
Walki Zgrupowania "Radosław" na cmentarzach kalwińskim i ewangelickim.
8.VIII.
W czasie Powstania Warszawskiego w wyniku odniesionych ran zmarł Juliusz Kaden-Bandrowski, żołnierz Legionów Polskich, pisarz, autor m.in. powieści: "Generał Barcz", "Czarne skrzydła" i "Mateusz Bigda".
9.VIII.
W Moskwie Stanisław Mikołajczyk odbył kolejną rozmowę z Józefem Stalinem.
Dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRR o amnestii dla uwięzionych w ZSRR obywateli polskich.
10.VIII.
Dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRS o amnestii dla uwięzionych w Związku Sowieckim obywateli polskich.
11.VIII.
W Kieleckiem pod dowództwem kpt. Antoniego Dąbrowskiego-Szackiego "Bohuna" powstała Brygada Świętokrzyska NSZ.
13.VIII.
Powstanie Warszawskie: eksplozja niemieckiego czołgu-pułapki przy ul. Kilińskiego. Około 300 ofiar śmiertelnych.
14.VIII.
W Powstaniu Warszawskim poległ Tadeusz Gajcy, poeta.
15.VIII.
W Lublinie podczas pierwszego posiedzenia KRN upoważniła PKWN do wydawania dekretów.
15-22.VIII.
1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka stoczyła bitwę pod Falaise.
20.VIII.
Warszawscy powstańcy zdobyli gmach PAST-y przy ul. Zielnej.
Rozkaz Naczelnego Dowództwa WP o utworzeniu 2 Armii WP pod dowództwem gen. Karola Świerczewskiego.
23.VIII.
Powstańcy warszawscy zdobyli Komendę Policji na Krakowskim Przedmieściu i kościół św. Krzyża oraz gmach tzw. małej PAST-y przy ul. Piusa IX (obecnie ul. Piękna).
25.VIII.
W nocy z 25 na 26 sierpnia dowództwo Powstania Warszawskiego oraz władze cywilne ewakuowały się ze Starego Miasta do Śródmieścia.
27.VIII.
Powstanie Warszawskie: Niemcy po ciężkich walkach zajęli katedrę warszawską.
28.VIII.
Powstanie Warszawskie: Niemcy zajęli gmach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.
29.VIII.
Zakończenie przez Niemców likwidacji łódzkiego getta.
30.VIII.
Powstanie Warszawskie: 300 rannych i chorych przebywających w Szpitalu Jana Bożego na Bonifraterskiej zostało zamordowanych przez oddziały niemieckie.
31.VIII.
Powstanie Warszawskie: Początek ewakuacji kanałami ze Starego miasta do Śródmieścia i na Żoliborz. W kościele Sakramentek na Nowym Mieście w wyniku nalotu zginęło około 1 tys. osób., a w Pasażu Simonsa około 300.
1.IX.
Rozkaz gen. Kazimierza Sosnkowskiego do żołnierzy AK, zawierający ostrą krytykę postawy zachodnich aliantów wobec Powstania Warszawskiego i Polski.
2.IX.
Upadło Stare Miasto w Warszawie - powstańcy przedostali się kanałami na Żoliborz i do Śródmieścia. Powstańcy zdobyli gmach YMCA przy ul. Konopnickiej. Niemcy zajęli Sadybę.
6.IX.
Dekret PKWN o reformie rolnej.
1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka wkroczyła do Belgii.
7.IX.
Oddział dyspozycyjny 'Agat' Kedywu Komendy Głównej AK dokonał udanego zamachu na zastępcę komendanta więzienia na Pawiaku SS-Oberscharfuehrera Franza Buerkla.
10.IX.
Utworzony został Zarząd Informacji Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. Szefem Zarządu został płk Piotr Kożuszko.
13.IX.
Po raz pierwszy samoloty rosyjskie dokonały rzutów z bronią i żywnością dla walczących w śródmieściu Warszawy powstańców.
14.IX.
1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka zdobyła Gandawę.
15.IX.
Oddziały 1 Frontu Białoruskiego i 1 Armii WP zajęły warszawską Pragę.
16-23.IX.
Walki 3 Dywizji Piechoty o przyczółki warszawskie na lewym brzegu Wisły.
17.IX.
Pod kryptonimem "Market Garden" rozpoczęła się największa operacja powietrznodesantowa II wojny światowej z udziałem m.in. Samodzielnej Brygady Spadochronowej pod dowództwem gen. Stanisława Sosabowskiego
18.IX.
Nad powstańczą Warszawą pojawiło się ponad 100 amerykańskich latających fortec B-17, które dokonały zrzutów.
18-26.IX.
Walki Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Stanisława Sosabowskiego pod Arnhem.
30.IX.
Prezydent RP Władysław Raczkiewicz odwołał gen. Kazimierza Sosnkowskiego z funkcji Naczelnego Wodza, mianując na to stanowisko Komendanta AK gen. Tadeusza Komorowskiego "Bora".
2.X.
W Ożarowie podpisano akt kapitulacji Powstania Warszawskiego.
4.X.
Gen. Tadeusz Komorowski "Bór", przed pójściem do niemieckiej niewoli, poinformował drogą radiową Okręgi AK o mianowaniu gen. Leopolda Okulickiego swoim następcą na stanowisku Komendanta Głównego AK.
7.X.
Dekret PKWN o powołaniu Milicji Obywatelskiej. Na czele MO stanął Franciszek Jóźwiak.
Dekret PKWN o utworzeniu Państwowego Urzędu Repatriacyjnego.
Podziemie niepodległościowe przeprowadziło udaną akcją odbicia więźniów politycznych w Zamościu i Rzeszowie.
9.X.
Sowiecki gen. Stanisław Popławski zastąpił na stanowisku dowódcy 1 Armii WP gen. Zygmunta Berlinga.
12.X.
Pierwsza masowa dezercja w WP: nocy z 12 na 13 października z 31 pułku piechoty 7 Dywizji Piechoty zdezerterowało 636 żołnierzy.
13.X.
W Moskwie odbyły się rozmowy z udziałem władz sowieckich, brytyjskiego premiera Winstona Churchilla, premiera Stanisława Mikołajczyka i przedstawicieli PKWN.
15.X.
Na warszawskiej Pradze ukazał się pierwszy numer "Życia Warszawy".
23.X.
W Lublinie utworzono Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
29.X.
1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka wkroczyła do Bredy.
2.XI.
W Żyrardowie zmarł Karol Irzykowski, krytyk literacki, prozaik.
4. XI.
W Lublinie powstał Centralny Komitet Żydów Polskich.
W Żelaznej koło Skierniewic zmarła Maria Rodziewiczówna, pisarka.
12.XI.
NKWD aresztowało Bolesława Piaseckiego wraz z innymi członkami Konfederacji Narodu.
16.XI.
PKWN wydał dekret "O przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa".
24.XI.
Stanisław Mikołajczyk zrezygnował z funkcji premiera rządu RP.
27.XI.
W Lublinie rozpoczął się pierwszy proces niemieckich zbrodniarzy – funkcjonariuszy obozu na Majdanku.
28.XI.
Powołano Teatr Wojska Polskiego.
29.XI.
Tomasz Arciszewski objął funkcję premiera RP w Londynie.
Utworzone zostało Narodowe Zjednoczenie Wojskowe (część NSZ pozostająca poza AK i Narodowa Organizacja Wojskowa).
2.XII.
W Lublinie ukazało się pierwsze wydanie Polskiej Kroniki Filmowej.
21.XII.
Gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek" został mianowany przez prezydenta RP Władysława Raczkiewicza Komendantem Armii Krajowej.
Strona w budowie ...
