Konkurs na Panteon-Mauzoleum na Powązkach może zostać powtórzony lub unieważniony z powodu naruszenia praw autorskich przez jego zwycięzców. 23 marca zbierze się sąd konkursowy w tej sprawie, wtedy też zostanie ogłoszona decyzja.
Konkurs na Panteon-Mauzoleum ofiar zbrodni komunistycznych, który ma powstać na Łączce na warszawskich Wojskowych Powązkach, rozstrzygnięto w poniedziałek. Przeprowadziła go Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa wspólnie ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich.
Zwycięski projekt przypomina jednak koncepcję krematorium w Sztokholmie z 2009 roku, autorstwa duńskiej pracowni BIG.
Prezes SARP Mariusz Ścisło poinformował w piątek w Warszawie, że "odnośnie zwycięskiej pracy wpłynęły zastrzeżenia dotyczące praw autorskich ze strony innych architektów". Chodzi właśnie o architektów duńskiej firmy BIG. "Musieliśmy uznać, że nastąpiły istotne naruszenia regulaminu konkursowego. W następstwie otrzymaliśmy od autorów pracy deklarację wycofania się z konkursu" - dodał Ścisło.
Obecny na spotkaniu Leszek Czaja z zespołu, który wygrał konkurs, odczytał oświadczenie, w którym poinformował o wycofaniu się z konkursu. "Ten projekt znaczy dla nas wiele, nie tylko dlatego, że był niezwykłym wyzwaniem architektonicznym, ale także dlatego, że była to okazja na oddanie hołdu zasłużonym Polakom, których podziwiamy" - zaznaczył.
Jednocześnie, dodał, mając na uwadze kontrowersje dotyczące wybranej pracy, chciałby w imieniu swoim i zespołu odnieść się do zaistniałej sytuacji.
Jak mówił Czaja, wcześniejsza współpraca z Bjarke Ingels Group (BIG) jest dla niego "powodem do dumy". "Biorąc udział w zwycięskich konkursach tego biura uznałem kultywowaną tam filozofię, która miała ogromy wpływ na moje myślenie o architekturze. Z tym większą radością, po otrzymaniu werdyktu jury, podzieliłem się nim z przyjaciółmi, z którymi miałem przyjemność pracować w Danii" - dodał.
"Mając na uwadze szacunek dla kolegów, ich rodzin (...) z pełną odpowiedzialnością i szacunkiem składam na ręce Stowarzyszenia naszą rezygnację z udziału w konkursie" - powiedział Czaja.
Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Kunert podkreślił, że panteon-mauzoleum, który ma powstać na Powązkach "to nie jest zwykły pomnik".
"Mówimy o miejscu niezwykłym, mówimy o ofiarach wyjątkowych, bo skazanych na zapomnienie i grzebanych tak, żeby nikt nigdy tego miejsca nie odnalazł" - mówił Kunert. "Znaleźliśmy się w sytuacji absolutnie dyskomfortowej. Nie braliśmy pod uwagę, że w taki sposób ktoś będzie próbował złamać zasady i procedury - nie tylko konkursowe, ale złamać pewne, dość podstawowe, zasady moralne, etyczne" - zaznaczył.
Kunert zastrzegł jednocześnie, że "nie ma takiej możliwości, żeby nawet takie absolutnie dyskomfortowe zdarzenie uniemożliwiło wykonanie Panteonu-Mauzoleum na Łączce na dzień 27 września br". "Zobowiązaliśmy się i wykonamy" - zapewnił.
Sekretarz sądu konkursowego Rafał Mroczkowski powiedział PAP, że 23 marca może on podjąć decyzję o powtórzeniu konkursu, jego unieważnieniu lub o "likwidacji pierwszej nagrody".
W konkursie na Panteon-Mauzoleum na Powązkach zwyciężył projekt architektów Leszka Maksyma Czai, Izabeli Tomczak i Piotra Kuflewskiego z Warszawy. Koncepcja zakłada umieszczenie mauzoleum częściowo pod ziemią. Cztery wejścia stanowiące rodzaj pęknięć miały prowadziły w dół do otwartego, niezadaszonego centrum. Tam miała znaleźć się sześcienna bryła z głównym napisem pamiątkowym.
Przyszły plac na Łączce "B", stanowiący kontynuację upamiętnienia, miał wznosić się ku górze i być zakończony murem ze znakiem Polski Walczącej i nazwiskami pomordowanych. Zaprojektowano również miejsce na 280 trumien, na czterech poziomach, gdzie miały spocząć ekshumowane szczątki ofiar zbrodni komunistycznych.
Teren Łączki na Wojskowych Powązkach to miejsce, gdzie w latach 1948-1956 funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa skrycie grzebali ciała zamordowanych żołnierzy podziemia niepodległościowego. Wśród zidentyfikowanych do tej pory ofiar reżimu (pracami ekshumacyjnymi i identyfikacyjnymi kieruje IPN) są wybitni dowódcy Armii Krajowej i Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". (PAP)
agz/ akn/ par/
