Anna Bogucka-Skowrońska (L) i Jacek Taylor (P). Fot. PAP/L. Szymański
Prawnicy Anna Bogucka-Skowrońska i Jacek Taylor odebrali w poniedziałek Odznaki Honorowe Rzecznika Praw Obywatelskich za zasługi dla ochrony praw człowieka. Jako adwokaci, w czasach PRL-u byli obrońcami w procesach politycznych - m.in. Lecha Wałęsy i Anny Walentynowicz.
"Całe społeczeństwo potrzebuje drogowskazów, potrzebuje osób, które będą dla nas wzorem postępowania. Nie mamy ich wiele, ale mamy ich wśród nas. Konieczne jest, żebyśmy korzystali z ich dorobku, ich doświadczenia i wiedzy życiowej" – powiedział podczas uroczystości wręczenia odznaczeń rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar.
Jak podkreślił, zawód adwokata, który przez wiele lat wykonywali tegoroczni laureaci, jest szczególną misją, która "musi być wykonywana z odwagą i profesjonalizmem - by robić to zgodnie z przepisami prawa i nie bać się konsekwencji osobistych".
Bogucka-Skowrońska (ur. w 1942 r.), związana od początku z NSZZ "Solidarność", była doradcą struktur miejskich i regionalnych, współpracowała ze związkową prasą. W stanie wojennym była internowana i represjonowana. W latach 80. jako adwokat broniła społecznie w kilkudziesięciu procesach politycznych, w tym Lecha Wałęsę, Annę Walentynowicz, Zbigniewa Romaszewskiego, Bogdana Lisa. W 1989 r. z listy Komitetu Obywatelskiego Lecha Wałęsy została wybrana do odrodzonego Senatu RP (była senatorem I, II i IV kadencji). Była też członkiem Krajowej Rady Sądownictwa, sędzią Trybunału Stanu oraz członkiem władz krajowych adwokatury.
"W każdej roli na pierwszym miejscu stawiała prawa człowieka. Z odwagą i zaangażowaniem występowała w obronie tych, którym ograniczano wolność, broniła najsłabszych i potrzebujących wsparcia. Wniosła duży wkład w odrodzenie demokratycznego państwa, jak również rozwój samorządności i społeczeństwa obywatelskiego" - napisano, uzasadniając uhonorowanie Boguckiej-Skowrońskiej.
Prawniczka odbierając odznaczenie, nie kryła wzruszenia. W przemówieniu podkreśliła, że zawód adwokata jest trudny i "zupełnie niedoceniony". Zwracając się do młodych prawników, życzyła im, żeby "mieli odwagę przemiany świata". "Żeby umieli w człowieku, którego bronią, dostrzec nie czyn, a człowieczeństwo. Żeby wiedzieli, że to jest osoba ludzka, której przysługują niezbywalne prawa" - mówiła.
Jacek Taylor (ur. w 1939 r.) od 1978 współpracował z WZZ Wybrzeża w Gdańsku i KSS KOR, później z NSZZ "Solidarność". Po 13 grudnia 1981 r. kilka miesięcy ukrywał się, a następnie wrócił do wykonywania zawodu adwokata, występując jako obrońca w procesach politycznych. Bronił m.in. Lecha Wałęsę, Andrzeja Gwiazdę, Zofię i Zbigniewa Romaszewskich, Annę Walentynowicz, Adama Michnika, Władysława Frasyniuka. Brał udział w obradach Okrągłego Stołu w podzespole do spraw reformy prawa i sądów.
Był posłem na Sejm I i II kadencji. Kierował Urzędem ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w rządzie Jerzego Buzka. Następnie pracował jako prokurator Prokuratury Apelacyjnej w Gdańsku. W 2004 r. przeszedł w stan spoczynku. Jest przedstawicielem Skarbu Państwa w radzie Fundacji "Polsko-Niemieckie Pojednanie" i członkiem Rady Społecznej przy Rzeczniku Praw Obywatelskich.
"Jako wieloletni, niezwykle konsekwentny i aktywny działacz na rzecz praw człowieka cieszy się dużym autorytetem w wielu środowiskach społecznych i politycznych. Pozostaje ważnym dla młodego pokolenia symbolem walki o sprawiedliwość – wszędzie tam, gdzie sytuacja ekonomiczna lub działania władzy mogą prowadzić do krzywdy jednostki, ograniczenia jej praw i wolności" - wskazano w uzasadnieniu uhonorowania Taylora.
Prawnik dziękując za wyróżnienie, wspominał czasy PRL-u, kiedy "obrońcy zawsze stali na pozycji straconej". "Mieliśmy szczęście być obrońcami bardzo znanych osób, ale przede wszystkim ludzi nieznanych nikomu, których nie chroniły nazwiska i tym ludziom byliśmy potrzebni" - podkreślił Taylor.
W uroczystości wzięło udział kilkadziesiąt osób – rzecznicy praw obywatelskich poprzednich kadencji, prawnicy, aktywiści społeczni, działacze opozycji w czasach PRL.
Odznaka honorowa RPO została ustanowiona w listopadzie 2009 r. - prezydent Lech Kaczyński ustanowił ją na wniosek rzecznika V kadencji Janusza Kochanowskiego.
Dotychczas uhonorowanych nią zostało blisko 40 osób i instytucji. Odznakę RPO otrzymali m.in.: Jerzy Owsiak, s. Małgorzata Chmielewska, Władysław Bartoszewski, Marian Turski oraz Federacja Rodzin Katyńskich, Stowarzyszenie "Memoriał", Caritas Polska, Polska Akcja Humanitarna i Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym. (PAP)
autor: Karolina Kropiwiec
kkr/ akw/
