Archiwa Biura Historycznego Stowarzyszenia PAX trafią w czwartek do Archiwum Akt Nowych. W państwowych zbiorach znajdzie się m.in. dokumentacja z okresu II wojny światowej Konfederacji Narodu oraz Uderzeniowych Batalionów Kadrowych.
O przekazaniu dokumentacji poinformował PAP Mariusz Olczak z Archiwum Akt Nowych. Instytucja ta otrzyma archiwa Biura Historycznego Stowarzyszenia PAX z inicjatywy Koła Żołnierzy Konfederacji Narodu i Uderzeniowych Batalionów Kadrowych.
Zbiory Biura Historycznego Stowarzyszenia PAX (biuro to działało do połowy lat 80.) tworzy ponad 800 jednostek archiwalnych, które podzielono na trzy działy: A – z dokumentacją z okresu od 8 maja 1945 r., B – z dokumentacją od 1 września 1939 do 8 maja 1945 r., C – z dokumentacją od 11 listopada 1919 r. do 1 września 1939 r.
"Najbardziej interesujący jest dział B, na który składają się materiały archiwalne dotyczące Konfederacji Narodu i Uderzeniowych Batalionów Kadrowych" - ocenił w nadesłanym do PAP komunikacie Olczak.
Zbiory Biura Historycznego Stowarzyszenia PAX (biuro to działało do połowy lat 80.) tworzy ponad 800 jednostek archiwalnych, które podzielono na trzy działy: A – z dokumentacją z okresu od 8 maja 1945 r., B – z dokumentacją od 1 września 1939 do 8 maja 1945 r., C – z dokumentacją od 11 listopada 1919 r. do 1 września 1939 r.
Wśród przekazanych archiwaliów wymienił dokumenty własne Konfederacji Narodu, w tym Komendanta Głównego, Adiutantury, Biura Głównego Komendy, Pionu Uderzeniowego–Komendanta Pionu, Sztabu Głównego i poszczególnych Wydziałów. W zbiorach Archiwum Akt Nowych znajdą się również związane z Konfederacją Narodu dokumenty dowództw dzielnic Polski Centralnej i Wschodniej, Uderzeniowej Grupy Wydzielonej, w tym Grupy Operacyjnej Mazowsze z materiałami jej wydziałów i komend.
Ponadto do państwowych zbiorów trafi dokumentacja Uderzeniowego Batalionu Szturmowego, IV, VIII i VI Uderzeniowego Batalionu Kadrowego, Grupy Podlasie, Sztabu Cywilnego Uderzenia. Istotne - w ocenie Olczaka - są również materiały dotyczące udziału Konfederacji Narodu w Powstaniu Warszawskim, m.in. dotyczące plutonu "Niedźwiedzi" i plutonu "Mieczyków".
W rozmowie z PAP Olczak podkreślił, że Archiwum Akt Nowych nadal poszukuje i czeka na przekazanie innych archiwaliów Konfederacji Narodu i Uderzeniowych Batalionów Kadrowych. Chodzi o archiwa Zygmunta Dziarmagi-Działyńskiego, Zofii Kobylańskiej, Adolfa Gozdawy-Reutta, Zbigniewa Łakińskiego ps. Grodniak, Kazimierza Kobylińskiego ps. Gzik, Jerzego Hagmajera oraz archiwum środowiska Obwodu AK "Sokółka", które zebrał Kazimierz Litwiejka.
Uderzeniowe Bataliony Kadrowe to formacje partyzanckie podporządkowane Konfederacji Narodu walczące w latach 1942–1944, które od 1943 r. podporządkowano Armii Krajowej. W lipcu 1943 r. oddziały Konfederacji Narodu działające na Białostocczyźnie składały się z pięciu Uderzeniowych Batalionów Kadrowych. Dowodzili nimi: Ryszard Reiff ps. Jacek, Stanisław Karolkiewicz ps. Szczęsny, Julian Jagodziński ps. Stefan Pawłowski, Zbigniew Łakiński ps. Grodniak i Zbigniew Czarnocki ps. Czarny. 17 sierpnia 1943 r. oddziały Konfederacji Narodu zostały rozkazem dowódcy AK gen. Tadeusza "Bora" Komorowskiego włączone do Armii Krajowej.
Konfederacja Narodu była to polityczno-wojskowa organizacja konspiracyjna utworzona 28 września 1940 r. w Warszawie. Powstała w wyniku połączenia kilku organizacji konspiracyjnych; w jej skład weszły: Gwardia Obrony Narodowej, Pobudka, Tajna Armia Polska, "Wawel", Znak, Związek Czynu Zbrojnego. Organizacja działała głównie w centralnych i wschodnich regionach Polski. Poza działalnością wojskową prowadziła pracę na polu politycznym i kulturalnym, wydając m.in. czasopisma "Biuletyn Słowiański", "Nowa Polska". Z Konfederacją Narodu związany był miesięcznik literacki "Sztuka i Naród", w którym publikowali wybitni poeci, m.in. Wacław Bojarski, Andrzej Trzebiński i Tadeusz Gajcy. (PAP)
nno/ hes/
