"Zapisy terroru"
Album fotografii zburzonej w 1944 r. Warszawy oraz relacje osób, które przeżyły okupację niemiecką, trafią do ekspertów 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO w Krakowie. Tematyka publikacji ma związek z planowaną dyskusją o odbudowie Aleppo w Syrii.
O tym, że eksperci UNESCO otrzymają anglojęzyczne publikacje dotyczące polskich doświadczeń z czasów II wojny światowej poinformował w poniedziałek PAP Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego. Przypomniał, że jednym z tematów obrad komitetu, które potrwają do 12 lipca, będzie odbudowa zniszczonych współcześnie miast, w tym Aleppo w Syrii, w nawiązaniu do powojennej odbudowy Warszawy.
Warszawa i Aleppo - jak podkreśliła wiceminister kultury Magdalena Gawin - z powodu wojennych zniszczeń są ze sobą powiązane. "Wierzę, że tak tragiczne wydarzenia bardzo łączą ludzi oraz że Polacy poprzez własne doświadczenia mogą lepiej zrozumieć Aleppo" - mówiła Gawin, która jest pełnomocnikiem ministra kultury ds. organizacji sesji UNESCO w Krakowie. Przypomniała też, że w 1944 r. stolica Polski "była morzem ruin". "Niektórzy obserwatorzy, którzy patrzyli na ruiny Warszawy twierdzili, że odbudowa nie będzie w ogóle możliwa" - dodała Gawin.
Publikacje, które trafią do uczestników sesji UNESCO, to opracowana przez Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami książka "Chronicles of Terror. Warsaw" oraz album "A Phenix City Warsaw 1945-50. Through the Lens of Karol Pęcherski" pod redakcją Jerzego S. Majewskiego, wydany przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Obie książki, które zostaną wręczone uczestnikom sesji, z różnych perspektyw przybliżają tragiczne losy stolicy Polski w XX wieku.
Album "A Phenix City Warsaw 1945-50. Through the Lens of Karol Pęcherski" ilustruje skalę zniszczenia Warszawy. Przypomina, że w wyniku metodycznego wyburzenia miasta po powstaniu warszawskim 85 proc. historycznego centrum stolicy Polski legło w gruzach.
"Oczami znanego fotografa modernisty, pracującego po wojnie dla Biura Odbudowy Stolicy, książka pozwala spojrzeć na to, co zostało po wojnie z dawnej Warszawy – rozpoczynając od Starówki, przez Krakowskie Przedmieście, pl. Trzech Krzyży aż do Łazienek Królewskich. Daje możliwość odbycia spaceru po zniszczonej stolicy, oddając zarazem ogrom wysiłku włożonego w jej późniejszą odbudowę" - czytamy w przesłanej PAP informacji.
Miasto – to układ urbanistyczny, architektura, ale również mieszkający tam ludzie. Mieszkańcom Warszawy poświęcona jest z kolei anglojęzyczna wersja książki "Chronicles of Terror. Warsaw". Książka prezentuje doświadczenia konkretnych osób - ofiar i świadków zbrodni niemieckich w stolicy. To zeznania, składane po wojnie przed Główną Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, w których znajdują się opisy okupowanej przez Niemców Warszawy. To pierwszy tom serii wydawniczej Ośrodka im. Pileckiego, który zajmuje się gromadzeniem całości zeznań polskich obywateli z dwóch okupacji – niemieckiej i sowieckiej.
Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami przypomina, że idea zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego w warunkach pokoju, która leży u podstaw powołania do życia UNESCO, wyrasta z doświadczenia II wojny światowej. "To ważny punkt odniesienia, szczególnie dziś, kiedy w wielu miejscach świata życie ludzi i dobra kultury są zagrożone w wyniku konfliktów zbrojnych i terroryzmu. Historia Warszawy, której odbudowane Stare Miasto zostało w 1980 r. wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa, stanowi w tym kontekście istotny symbol, a jej przesłanie ma wymiar uniwersalny" - podał Ośrodek im. Pileckiego.
W trakcie sesji UNESCO zaplanowano dwa dni - 4 i 9 lipca - poświęcone przyszłej odbudowie syryjskiego Aleppo. To jedno z najstarszych miast Bliskiego Wschodu. Po wybuchu wojny domowej w Syrii w 2011 r. rozpoczęła się trwająca kilka lat bitwa o Aleppo pomiędzy wojskami Sił Zbrojnych Syrii a oddziałami antyrządowymi. Aleppo wpisano na Listę światowego Dziedzictwa UNESCO w 1986 r., w 2013 r. dokonano wpisu na Listę światowego dziedzictwa w zagrożeniu.
Głównym organizatorem 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO w Krakowie jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. To prestiżowe, międzynarodowe wydarzenie, podczas którego eksperci dyskutują i podejmują decyzje w sprawach wpisów najważniejszych dóbr kultury i natury na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Polska jest organizatorem tego rodzaju sesji po raz pierwszy. (PAP)
nno/ agz/
