30 stycznia w Gorzowie Wlkp. obchodzony jest "Dzień Pamięci i Pojednania" - święto przypominające opuszczenie miasta przez Niemców i początek osiedlania się polskich osadników. Jest to także wyraz przyjaźni i współpracy dawnych i obecnych mieszkańców miasta.
Władze Gorzowa Wlkp. zapraszają mieszkańców do udziału w wydarzeniach zaplanowanych z tej okazji na najbliższą niedzielę i poniedziałek.
W niedzielę (29 stycznia) w Łaźni Miejskiej odbędzie się spotkanie pod hasłem: "Historia w Łaźni 2". O dziejach Gorzowa, polsko-niemieckiej historii miasta, opowie regionalista, autor wielu publikacji o mieście, inicjator Domu Historii Miasta Robert Piotrowski. W Łaźni wystąpi także Gorzowska Orkiestra Dęta, zostaną pokazane dwa filmy o Gorzowie.
w poniedziałek (30 stycznia) odbędą się główne obchody "Dnia Pamięci i Pojednania". Ich stałym elementem są odwiedziny miejsc pamięci przez byłych mieszkańców miasta.
Przed południem, w asyście kadetów z Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących, goście z Niemiec złożą kwiaty w lapidarium w parku Kopernika, na cmentarzu wojskowym i w ossarium na cmentarzu komunalnym.
Następnie na pl. Grunwaldzkim odbędą się uroczystości z udziałem delegacji niemieckiej i przedstawicieli władz miasta. Tradycyjnie zabrzmi hejnał Gorzowa oraz Dzwon Pokoju ufundowany przez byłych mieszkańców Landsbergu z okazji 750-lecia miasta.
Po okolicznościowym spotkaniu w Filharmonii Gorzowskiej, ostatnim punktem święta będzie wizyta byłych landsberczyków w Zespole Szkół Gastronomicznych, gdzie spotkają się z uczniami i gorzowskimi seniorami.
Polska historia Landsbergu nazwanego przez jego nowych mieszkańców Gorzowem Wielkopolskim ma początek 30 stycznia 1945 r. Tego dnia miasto opuścili Niemcy, a wkroczyli do niego żołnierze Armii Czerwonej. Mimo że miasto nie było areną bitwy zostało częściowo zniszczone. Wycofujący się garnizon niemiecki wysadził oba mosty przez Wartę, a czerwonoarmiści spalili Stare Miasto.
W czasach PRL-u data 30 stycznia 1945 r. była uznawana ze dzień wyzwolenia Gorzowa, co było oczywistą manipulacją, gdyż ówczesny Landsberg od swoich początków był niemiecki. Tym samym miasto mogło zostać jedynie zdobyte bądź zajęte przez Rosjan.
Niemcy opuszczali Landsberg z nadzieją powrotu do niego po zakończeniu wojny, jednak mocarstwa zadecydowały inaczej, ustalając nowe granice w Europie.
Jak poinformował Krzysztof Weber z gorzowskiego magistratu, pierwsze obchody "Dnia Pamięci i Pojednania" miały miejsce 30 stycznia 1995 r. Odbyło się wówczas wspólne nabożeństwo ekumeniczne.
W 2007 r. przy okazji obchodów "Dnia Pamięci i Pojednania" odsłonięto ossarium na cmentarzu komunalnym, w którym spoczęły szczątki 2,7 tys. landsberczyków wykopane podczas budowy drogi przez park Kopernika, który przed wojną był cmentarzem ewangelickim. W czerwcu 2010 r. w parku Kopernika zostało otwarte lapidarium z płytami nagrobnymi dawnej, landsberskiej nekropolii.
Obchody "Dnia Pamięci i Pojednania" nie są jedynym przejawem współpracy z byłymi mieszkańcami Landsbergu, którzy w 1956 r. założyli w Herfordzie (Niemcy) organizację skupiającą landsberczyków.
W 1982 r. ukazał się album "Drogi ku sobie" - pierwsza książka o niemieckiej i polskiej historii Gorzowa. Wspólne przedsięwzięcia landsberczyków i gorzowian to m.in. rekonstrukcja stojącej na Starym Rynku fontanny Pauckscha, czy ufundowanie popiersia Maxa Bahra, któremu Gorzów zawdzięcza Łaźnię Miejską.
W 1993 r. na terenie dawnego niemieckiego cmentarza ewangelickiego odsłonięto kamień upamiętniający przedwojennych mieszkańców. (PAP)
mmd/ pat/
