Kazik Staszewski. Fot. PAP/J. Kaczmarczyk
Czy tekst piosenki rockowej może być źródłem historycznym? Z pewnością. Do jego analizy potrzeba jednak odpowiednich umiejętności. Poniżej prezentujemy tekst piosenki "Po co wolność" zespołu Kult (słowa Kazik Staszewski), a także odnoszące się do utworu pytania. "Po co wolność" tekst: Kazik Staszewski Przemówienie z dnia siódmego roku bieżącego
Wolność. Po co wam wolność?
Macie przecież telewizję
Wolność. Po co wam wolność?
Macie przecież Interwizję, Eurowizję
Wolność. Po co wam wolność?
Macie przecież tyle pieniędzy
Wolność. Po co wam wolność?
I będziecie ich mieć coraz więcej
Maszerujmy ramię w ramię
Ku słońcu świata nowego
Budujemy nowy most
Imienia przewodniczącego
[…]
Wolność. Po co wam wolność?
Macie przecież do pracy autobusy
Wolność. Po co wam wolność?
I bezpłatny przydział spirytusu
Wolność. Po co wam wolność?
Macie komu oddawać cześć
Wolność. Po co wam wolność?
Dostaliście też Mundial '86
[…]
Wolność. Po co wam wolność?
Macie przecież filmy fantastyczne
Wolność. Po co wam wolność?
Czasem zezwolenie demonstracji ulicznych
Wolność. Po co wam wolność?
Z każdej wystawy dobrobyt tryska
Wolność. Po co wam wolność?
Macie przecież chleb i igrzyska
[…]
Czy słyszysz, czy słyszysz
Co tu dzieje się od lat
Jaki wokół siebie szum wytwarza ten fatalny świat
Co za fatalny świat
Podzielony granicami
Z ludźmi, których kochasz
Rozmawiasz tylko listami
Czujesz ich jedynie przy pomocy pocztowego kleju
Tylko dlatego, że mieszkają w innym kraju
Na tym świecie każdy jest zachłanny i pazerny
Na tym świecie każdy chce pieniądze i koncerny
Kilku frajerów rządzi świata tego polityką
Najpotężniejsi z nich myślą o władzy nad galaktyką
Co za fatalny świat
Przemówienia z dnia siódmego
Co za okropny świat
Roku bieżącego.
Pytania do tekstu:
1. Jaką formę mają pierwsze zwrotki piosenki?
Tekst piosenki formą nawiązuje do przemówienia. Można zastanowić się, czy słowa „przemówienie z dnia siódmego roku bieżącego” odwołują się do konkretnego przemówienia. Jaki efekt został osiągnięty przez zastosowanie zwrotu „roku bieżącego”? Jest to zwrot charakterystyczny dla PRL-owskiej nowomowy, przemówienie mogło być wygłoszone właściwie każdego dnia.
2. Jaką rolę w tekście pełnią powtarzalne słowa: „Wolność. Po co wam wolność?”
3. Jaką definicję wolności można sformułować analizując występujące w tekście odpowiedzi na pytania:
Macie przecież telewizję (Jaką telewizję? Jak wyglądał program telewizyjny w latach 80-tych? Kto miał wpływ na kształt programu telewizyjnego?)
Macie przecież Interwizję, Eurowizję (Czym była Interwizja i Eurowizja? Komu zależało na wprowadzeniu tego rodzaju rozrywki do telewizji? Pożądane byłoby wprowadzenie terminu „propaganda sukcesu”)
Macie przecież do pracy autobusy (Dlaczego autobusy?)
Bezpłatny przydział spirytusu (Jak można interpretować słowo przydział?)
Dostaliście też Mundial ’86 (czym jest mundial? Czy polska reprezentacja brała udział? Z jakim rezultatem? Jakie znaczenie ma piłka nożna dla przeciętnego Polaka?)
Czasem zezwolenie demonstracji ulicznych (Dlaczego czasem? Jaka była rola demonstracji ulicznych w latach 80-tych? W jakich okolicznościach ludzie wychodzili na ulicę?)
Z każdej wystawy dobrobyt tryska (Czy aby na pewno? Jak nazywamy wykorzystany tutaj zabieg?)
4. Która zwrotka pokazuje prawdziwą rzeczywistość? Jakie jest znaczenie słowa szum?
5. Do jakiej sytuacji odnoszą się słowa:
Co za fatalny świat
Podzielony granicami
Z ludźmi, których kochasz
Rozmawiasz tylko listami
Czujesz ich jedynie przy pomocy pocztowego kleju
Tylko dlatego, że mieszkają w innym kraju
6. Jakie epitety określają stosunek podmiotu do przedstawionej rzeczywistości?
Gabriela Sierocińska-Dec
