Wrocław 1989-04-01. Plansza z hasłem wyborczym Solidarności. PAP/A. Hawałej
Uczczenie 30-lecia wyborów kontraktowych 4 czerwca 1989 r. zapowiada IPN, który z tej okazji przygotował dwie sesje naukowe, publikacje m.in. o działaniach Służby Bezpieczeństwa wobec Solidarności, a także portal poświęcony działaczom opozycji antykomunistycznej.
W przyszłym tygodniu przypada 30. rocznica wyborów 4 czerwca 1989 r. Tego dnia odbyły się w Polsce częściowo wolne wybory do Sejmu i całkowicie wolne do Senatu, doprowadzając tym samym do upadku komunizmu i trwałych przemian politycznych na rzecz demokracji.
"W ramach obchodów 30. rocznicy wyborów kontraktowych IPN przygotował dwie sesje naukowe oraz wiele publikacji. Wśród wydanych z tej okazji tytułów znajdziemy m.in. drugi tom publikacji "Kryptonim +Klan+. Służba Bezpieczeństwa wobec NSZZ +Solidarność+ w Gdańsku" - bezcenny zbiór dokumentów pozwalający prześledzić działania SB wobec Solidarności" - poinformował w czwartek PAP Adam Stefan Lewandowski z Biura Prezesa i Komunikacji Społecznej IPN.
Sprawę obiektową kryptonim "Klan" zarejestrowano 14 listopada 1980 r. "w celu ochrony działalności NSZZ +Solidarność+". Początkowo prowadził ją Wydział III "A" Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku. Po reorganizacji struktur aparatu bezpieczeństwa w okresie stanu wojennego sprawę przejął Wydział V, a w 1983 r. ostatecznie Inspektorat 2 Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Gdańsku. IPN zwraca przy tym uwagę na fakt zniszczenia przez gdańską bezpiekę w latach 1980–1990 niemal wszystkich materiałów operacyjnych dotyczących organizacji i osób występujących przeciwko władzy w latach osiemdziesiątych.
W związku z okrągłą rocznicą 1989 r. IPN opublikuje także inne prace historyków, w tym wysoko ocenianą przez historyków publikację "Koniec imperium MSW. Transformacja organów bezpieczeństwa państwa 1989–1990" Tomasza Kozłowskiego oraz książkę "Radykałowie +Solidarności+" Katarzyny Wilczok, której tematem jest spór o program i taktykę działania związku w Katowicach.
Zmiany ustrojowe w Polsce, które rozpoczęły wybory w czerwcu 1989 r., będą także tematem dwóch debat. 1 czerwca w Krakowie zaplanowano konferencję "Wielka dekada Polaków 1979-1989" z udziałem m m.in. historyka prof. Andrzeja Nowaka i byłego prezesa IPN Łukasza Kamińskiego. Z kolei 4 czerwca w Gdyni zaplanowano dwudniową sesję naukową "Transformacja ustrojowa: geneza, mechanizmy i skutki". Spotkają się tam badacze z Polski - m.in. prof. Andrzej Zybertowicz, którego referat nosi tytuł "Odmowa wiedzy – przypadek Okrągłego Stołu", ale także specjaliści z Niemiec, Węgier, Danii i Słowacji.
"Ważnym elementem uroczystości będzie także ceremonia wręczenia Krzyża Wolności i Solidarności działaczom opozycji antykomunistycznej, podczas której zaprezentujemy portal poświęcony wszystkim osobom wyróżnionym tym odznaczeniem (adres w internecie to https://odznaczeni-kwis.ipn.gov.pl/ - PAP). Zakładka ta będzie cały czas uzupełniania. Dziś mamy już na niej ponad 200 nazwisk. W trakcie spotkania ze świadkami przemian 1989 roku przewidziany jest także panel dyskusyjny. Obecność potwierdziło blisko 200 osób, a wśród nich dysydenci z Polski, Czech, Ukrainy, Gruzji, Armenii, Litwy czy Rosji" - dodał. Dyskusja ta ma być poświęcona temu, czy Solidarność odegrała decydującą rolę w obaleniu komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej.
Uroczystość wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności działaczom opozycji antykomunistycznej z udziałem prezesa IPN zaplanowano 3 czerwca w Teatrze Kamienica w Warszawie. Poza prezentacją portalu zaplanowano koncert Pawła Piekarczyka oraz Leszka Czajkowskiego. (PAP)
nno/ agz/
