Swietłana Fiłonowa i Olena Udowenko z Ukrainy, które od lat upamiętniają zbrodnię katyńską, zostały we wtorek w Warszawie uhonorowane przez IPN tytułem „Świadek Historii” dla osób spoza Polski. Instytut docenił także m.in. Ognisko Polskie w Turynie we Włoszech.
Podczas uroczystości w Łazienkach Królewskich prezes IPN Jarosław Szarek odznaczył sześcioro laureatów i jedną organizację, które są zasłużone w upamiętnianiu dziejów narodu polskiego poza granicami kraju.
"Państwo przybyli tutaj z całego świata - od Stanów Zjednoczonych po współczesną Ukrainę i Białoruś; od Węgier po Włochy" - podkreślił tuż przed ceremonią prezes Instytutu, zwracając uwagę, że wszystkie te wymienione miejsca są związane z historią Polski. "Część naszych przodków w tych miejscach szukało nadziei i te miejsca stały się dla nich nowym domem, a część znalazła się tam wbrew swej woli, ponieważ granice zostały przesunięte" - mówił Szarek.
"Ale mimo upływu tylu lat państwo dalej dajecie świadectwo związków z ojczyzną przodków. I to jest świadectwo podwójne, bo to jest świadectwo, które czerpie z tego bogactwa, które nasi przodkowie pozostawili poza granicami Polski" - dodał prezes IPN, określając też wyróżnionych "strażnikami polskiej kultury".
Wśród wyróżnionych przez prezesa IPN były Swietłana Fiłonowa i Olena Udowenko z Ukrainy, które - jak podał podczas uroczystości IPN - działają "w sprawie katyńskiej, przywracając o niej pamięć i nagłaśniając o niej informacje w różnorodnych, ale uzupełniających się działaniach". Instytut docenił je za obecność m.in. przy pracach polskich ekip ekshumacyjnych w Katyniu, Miednoje, Charkowie i Kijowie-Bykowni, a także za prezentowanie przez nie wystaw, publikację artykułów, upamiętnianie w postaci tablic pamiątkowych oraz prowadzenie lekcji katyńskich dla młodzieży i popularyzowanie sylwetek bohaterów katyńskich.
Kolejną wyróżnioną osobą była Małgorzata Miedwiediewa, także z Ukrainy, która - jak zaznaczył IPN - "w swojej działalności mającej na celu odrodzenie języka, kultury i historii polskiej szczególną uwagę poświęca pielęgnowaniu i upamiętnianiu znajdujących się w Barze miejsc związanych z martyrologią narodu polskiego". Jej działania to m.in. upamiętnienie ofiar "operacji polskiej" NKWD z lat 30. XX w. oraz dbanie o miejsca pochówku polskich żołnierzy.
Kolejnymi wyróżnionymi osobami były: Maria Sulima z Białorusi, którą IPN docenił m.in. za działania na rzecz nauczania języka polskiego oraz popularyzacji polskiej kultury i wiedzy o historii narodowej; Attila Szalai z Węgier - wieloletni redaktor pisma Polonii węgierskiej "Głos Polonii" oraz Aleksandra Ziółkowska-Boehm ze Stanów Zjednoczonych, która jest autorką - jak podał IPN - "poczytnych książek poświęconych postaciom z najnowszej historii Polski".
W tym roku IPN wyróżnił także jedną instytucję - Ognisko Polskie w Turynie we Włoszech. "To najstarsza organizacja polonijna działająca we Włoszech, która promuje polską historię i kulturę, szczególnie uwzględniając podtrzymywanie pamięci o żołnierzach 2. Korpusu Polskiego we Włoszech poprzez liczne publikacje, organizację wystaw i konferencji" - podał IPN. Dodał, że organizacja ta opiekuje się także miejscami pochówku polskich żołnierzy we Włoszech.
"Świadek Historii" to od 2009 r. honorowe wyróżnienie od prezesa IPN, które otrzymują osoby i instytucje zasłużone dla upamiętniania historii narodu polskiego oraz wspierające Instytut w realizacji ustawowej działalności w sferze edukacyjnej i naukowej. (PAP)
nno/ itm/