Grób Juliana Marchlewskiego na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach. Fot. PAP/R. Pietruszka
Za rok będziemy obchodzić stulecie niepodległości Polski. Za dwa lata czeka nas setna rocznica "Cudu nad Wisłą". Nie wyobrażam sobie świętowania tych rocznic, z mauzoleum Juliana Marchlewskiego w Alei Zasłużonych na Powązkach - powiedział prezes IPN Jarosław Szarek.
"Nie wyobrażam sobie świętowania stulecia naszej wiktorii nad Wisłą, naszych zmagań o niepodległość Polski, kiedy w tym samym czasie, na Powązkach istniałoby mauzoleum Juliana Marchlewskiego czy Bolesława Bieruta. Zatrzymany na przedpolach Warszawy w 1920 roku bolszewizm, powrócił pod koniec wojny. Bolesław Bierut był jego funkcjonariuszem" - powiedział Szarek w TVP Info.
Zapytany o postać Wojciecha Jaruzelskiego, stwierdził, że: "Jest mniejszym problemem ponieważ jego grób jest skromny, w przeciwieństwie do grobowców Bieruta i Marchlewskiego".
Cmentarz Wojskowy na Powązkach powstał w 1912 r., gdy z polecenia carskich władz wojskowych założono cmentarz prawosławny dla żołnierzy z rosyjskiego garnizonu warszawskiego. W listopadzie 1918 r. zarząd cmentarza przejęło polskie duszpasterstwo wojskowe. Pierwsze mogiły żołnierzy Wojska Polskiego pochodzą z końca 1918 r. oraz z lat 1919 i 1920, gdy toczyła się wojna polsko-bolszewicka.
Na wojskowych Powązkach złożono także prochy żołnierzy polskich poległych w Powstaniu Listopadowym, a także weteranów Powstania Styczniowego. Pochowani są tam żołnierze września 1939 r. - obrońcy Warszawy, twierdzy Modlin i bitwy nad Bzurą, uczestnicy Powstania Warszawskiego; wojenną kwaterę zajmują także żołnierze I Armii Ludowego Wojska Polskiego.
Na wojskowych Powązkach pochowano również wiele wybitnych postaci polskiego życia politycznego, społecznego, naukowego, kulturalnego i sportowego, co czyni ten cmentarz narodową nekropolią; znajdują się tam również groby ofiar katastrofy smoleńskiej i pomnik je upamiętniający.
Przy głównej alei, zwanej Aleją Zasłużonych, górują monumentalne nagrobki Bolesława Bieruta i Juliana Marchlewskiego, zamyka ją grób Władysława Gomułki. Ponadto w różnych miejscach cmentarza spoczywają politycy z czasów PRL, wśród nich wieloletni premier Józef Cyrankiewicz, przewodniczący Rady Państwa Edward Ochab i Henryk Jabłoński, premier w latach 1970-80 Piotr Jaroszewicz i liczni komunistyczni działacze różnych szczebli. (PAP)
autor: Maciej Puchłowski
edytor: Paweł Tomczyk
mmmp/ pat/
