Roman Dmowski. Fot. PAP/CAF-Archiwum
Sejmowa komisja kultury poparła w czwartek projekt uchwały upamiętniającej Romana Dmowskiego w związku z przypadającymi w tym roku 150. rocznicą urodzin i 75. rocznicą śmierci sygnatariusza Traktatu Wersalskiego i twórcy ruchu narodowego.
"W 150. rocznicę urodzin oraz 75. rocznicę śmierci Romana Dmowskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża najwyższe uznanie dla dorobku i działalności twórcy i przywódcy ruchu narodowego, którego zaangażowanie w obronę niepodległości Polski na arenie międzynarodowej, przyczyniło się do odbudowy Państwa Polskiego. Sejm Rzeczypospolitej oddaje hołd wybitnemu mężowi stanu, sygnatariuszowi Traktatu Wersalskiego, ministrowi spraw zagranicznych, który dobrze przysłużył się Ojczyźnie" - czytamy w projekcie.
"W 150. rocznicę urodzin oraz 75. rocznicę śmierci Romana Dmowskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża najwyższe uznanie dla dorobku i działalności twórcy i przywódcy ruchu narodowego, którego zaangażowanie w obronę niepodległości Polski na arenie międzynarodowej, przyczyniło się do odbudowy Państwa Polskiego".
Przedstawiciel wnioskodawców Patryk Jaki (SP) uzasadniając projekt uchwały podkreślił, że Roman Dmowski był "jednym z najwybitniejszych przywódców polskich i postaci II Rzeczpospolitej", sygnatariuszem Traktatu Wersalskiego, ministrem spraw zagranicznych.
"Byliśmy bliscy przyjęcia tej uchwały przez aklamację już na początku roku. W styczniu odbyło się spotkanie przedstawicieli wszystkich klubów u marszałek Sejmu. Początkowo była zgoda na przyjęcie uchwały przez aklamację, jednak w ostatniej chwili z poparcia wycofał się Ruch Palikota. Nie mogliśmy więc jej wówczas przyjąć przez aklamację, ale mam nadzieję, że uda się to teraz" - mówił Jaki.
Jak zaznaczył poseł SP, przedkładany komisji projekt uchwały jest jego autopoprawką do wersji pierwotnej, stanowiącą "propozycję kompromisową". Członkowie komisji odnieśli się pozytywnie do projektu, popierając go niemal jednogłośnie, przeciw był tylko poseł Twojego Ruchu Roman Kotliński.
Sprawozdawcą projektu została poseł Elżbieta Kruk (PiS).
Roman Dmowski urodził się 9 sierpnia 1864 r. Po wybuchu I wojny światowej wszedł w skład utworzonego 25 listopada 1914 r. w Warszawie Komitetu Narodowego Polskiego, który reprezentując orientację prorosyjską, skupiał głównie przedstawicieli Narodowej Demokracji oraz Stronnictwa Polityki Realnej. 15 sierpnia 1917 r. został przewodniczącym powstałego w Lozannie Komitetu Narodowego Polskiego, który tworzyli politycy Narodowej Demokracji i Stronnictwa Polityki Realnej.
W 1919 r. wraz z Ignacym Paderewskim reprezentował Polskę na paryskiej konferencji pokojowej. 28 czerwca 1919 r. wspólnie z nim podpisał w jej imieniu Traktat Wersalski. 10 września 1919 r. złożył podpis pod traktatem zawartym przez koalicję z Austrią w Saint-Germain, który pozostawiał sprawę Galicji wschodniej zawieszoną.
W latach 1919-1922 był posłem na Sejm (wybrano go zaocznie podczas jego pobytu na konferencji w Paryżu). W 1920 r., w czasie wojny polsko-bolszewickiej wszedł w skład Rady Obrony Państwa. W 1923 r. pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w rządzie Wincentego Witosa.
Po przewrocie majowym 1926 r. założył opozycyjny wobec władz rządowych Obóz Wielkiej Polski, organizację o charakterze pozaparlamentarnym i ponadpartyjnym. Jej deklaracja ideowa, której był autorem, zakładała m.in. solidarność narodową, ścisły związek państwa z Kościołem katolickim oraz potrzebę kształtowania dyscypliny społecznej i obyczajowej.
Roman Dmowski zmarł po długiej chorobie 2 stycznia 1939 r. w Drozdowie koło Łomży. Pochowany został na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie. W jego pogrzebie uczestniczyło około 100 tysięcy osób.
Za zasługi w działaniach na rzecz niepodległości Polski Dmowski został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski. (PAP)
akn/ ls/
