Prawniczka, socjolog, prof. Małgorzata Fuszara (L), działaczka społeczna prof. Joanna Regulska (C) oraz pełnomocniczka Kongresu Kobiet ds. obchodów Stulecia Praw Kobiet – Małgorzata Tkacz-Janik (P) podczas konferencji prasowej inaugurującej kongresowe obchody 100-lecia praw kobiet. Fot. PAP/T. Gzell
Szereg konferencji naukowych i happeningów planuje zorganizować w tym roku Stowarzyszenie Kongres Kobiet w związku z 100. rocznicą uzyskania praw wyborczych przez Polki. Główne obchody zapowiedziano na jesień. Poprzedzi je w czerwcu 10. jubileuszowy Kongres Kobiet.
O 100. rocznicy uzyskania praw wyborczych przez Polki i znaczeniu tego faktu dla współczesnych kobiet oraz o planach obchodów jubileuszu mówiły członkinie Kongresu Kobiet podczas konferencji naukowej pod hasłem "Między wójtem a proboszczem. Kobiety w Polskich samorządach 1990-2016", która odbyła się w piątek w Warszawie.
W Polsce kobiety uzyskały prawa wyborcze zaraz po odzyskaniu suwerenności - 28 listopada 1918 roku - na mocy dekretu Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Dekret Naczelnika Państwa o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego stanowił, że "Wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel Państwa bez różnicy płci" oraz "Wybieralni do Sejmu są wszyscy obywatele/lki państwa posiadający czynne prawo wyborcze". Postanowienia te zostały utrzymane przez konstytucję marcową.
W ocenie członkini zarządu Kongresu Kobiet prof. Małgorzaty Fuszary, 100 lat temu kobiety były pierwszą siłą, która "wymusiła na władzach Polski nowoczesność".
"Polska odzyskała niepodległość, i to było wielkie pytanie, jak ten kraj będziemy kształtować. Czy będzie on kształtowany nowocześnie, jak na tamte czasy, czy będzie to kraj wracający do tradycji bardzo dawnych. Kobiety sprawiły, że Polska wpisała się w trendy, które wtedy były trendami najbardziej dyskutowanymi, ale też rozstrzyganymi w kierunku modernizacyjnym, równościowym, w kierunku przyznania kobietom zupełnie innej niż dotąd pozycji" - oceniła.
Zdaniem prof. Fuszary, uzyskanie przez kobiety pełni praw "nie odbyło się samo z siebie". "To była ogromna walka kobiet, prowadzona w bardzo trudnych warunkach. Wprawdzie nie była to taka walka jak w Anglii - gdzie była to walka naprawdę krwawa, nikt się w Polsce pod konie nie rzucał - natomiast przygotowanie projektu politycznego w sytuacji, kiedy należy się do płci, która była prawnie wykluczona z możliwości uczestnictwa w polityce i zrobienie tego tak, że uczestniczyły w tym kobiety z trzech zaborów - to jest naprawdę majstersztyk" - podkreśliła prof. Fuszara.
Jak zaznaczyła pełnomocniczka Stowarzyszenia Kongres Kobiet Małgorzata Tkacz-Janik, data konferencji jest nieprzypadkowa - w tym roku mija 99 lat od momentu pierwszych wyborów w wolnej Polsce, kiedy po raz pierwszy osiem kobiet zostało posłankami do Sejmu. Poinformowała, że Kongres Kobiet przygotował szereg wydarzeń z okazji tego jubileuszu.
Głównym punktem będą obchody 100-lecia praw kobiet zaplanowane na listopad. Jak wyjaśniła Tkacz-Janik, obchody będą skoncentrowane na "herstorii", czyli historii widzianej z kobiecej perspektywy. "Będziemy mówiły o swojej pamięci, o swoich bohaterkach, o tym, jak my chcemy połączyć fakt kandydowania przez te kobiety, czyli wzięcia udziału w realnej polityce, ze współczesnością, z kobietami, które dzisiaj biorą udział w polityce i życiu społecznym" - powiedziała. Dodała, że w czerwcu odbędzie się także 10. jubileuszowy Kongres Kobiet.
Z kolei w październiku w Brukseli odbędzie się konferencja pod hasłem "Kobiety mówią +tak+ dla UE", w ramach której kobiety z różnych regionów Polski spotkają się, by rozmawiać o swoich prawach. Dodatkowo - jak poinformowała - w ciągu całego roku jubileuszowego w wielu województwach odbędzie się 20 kongresów regionalnych poświęconych tematyce 100-lecia praw kobiet. Kongres Kobiet planuje też organizację szeregu konferencji naukowych, spacerów "herstorycznych" i happeningów ku czci lokalnych bohaterek.
"Chcemy mocno uwypuklić istotny fakt - nie tylko z punktu widzenia nowoczesności tego wyboru, ale też przełomowości - że Polki znalazły się w awangardzie europejskiej jeżeli chodzi o walkę o prawa kobiet" - podkreśliła.
Tkacz-Janik zapowiedziała też "Akcję N28". "Wymyśliłyśmy sobie, że to będzie stulecie, które przetłumaczy, co się tak naprawdę stało 100 lat temu dla kobiet w Polsce. +N+ oznacza niepodległość, niepodległe, a +28+ oznacza datę - ten dekret naczelnika państwa, który wyznaczył moment przyznania kobietom praw wyborczych czynnych i biernych. To jest fala, która ma przejść przez całą Polskę w postaci happeningów, spotkań, kobiecych kręgów, wielopokoleniowej pamięci i przeróżnych spotkań" - wyjaśniła. Na zakończenie zaprezentowała nowe logo Kongresu Kobiet, którego autorem jest Wojciech Mazur.
Ewa Piaskowska, potomkini jednej z pierwszych posłanek do polskiego Sejmu, Haliny Stęślickiej, przypomniała sylwetkę i dokonania swojej ciotecznej prababki. Członkini rady programowej Stowarzyszenia Kongres Kobiet prof. Joanna Regulska opowiedziała o wydanej z okazji jubileuszu książce "Między wójtem a proboszczem. Kobiety w polskich samorządach 1990-2016", ukazującej co się zmieniło w kwestii obecności kobiet w polskich samorządach na przestrzeni 26 lat. (PAP)
autor: Iwona Żurek
edytor: Danuta Starzyńska-Rosiecka
iżu/ dsr/
