Olga Mieleszczuk. Fot. PAP/M. Kulczyński
Festiwal Aszkenazyjski w Toronto, największy odbywający się co dwa lata północnoamerykański festiwal muzyki i kultury żydowskiej, przygotował w tym roku specjalną część programu poświęconą kulturze polskich Żydów.
Odbywający się na przełomie sierpnia i września Festiwal Aszkenazyjski to kilka dni koncertów, filmów, pokazów tańca, dyskusji i wykładów poświęconych kulturze żydowskiej na całym świecie.
Od roku 2012 program festiwalu ewoluuje w stronę pokazywania, jak przenikają się kultury. W tym roku koncentruje się na roli kobiet, jego częścią są też tematyczne spotkania Global Shtetl, „Globalnego Sztetla”. To nawiązanie do terminu „globalna wioska”, użytego po raz pierwszy przez kanadyjskiego teoretyka komunikacji Herberta Marshalla McLuhana w 1962 roku, w odniesieniu do „wieku informacji”. Jedną z tematycznych części festiwalu jest historia kultury polskich Żydów.
Wśród pierwszych wydarzeń festiwalu był w tym tygodniu „Smak Polski w Małej Portugalii” - koncert Olgi Mieleszczuk w Lula Lounge, jednym z najbardziej znanych klubów muzycznych Toronto, mieszczącym się w okolicy nazywanej właśnie „Małą Portugalią”. Mieleszczuk śpiewa m.in. muzykę kabaretową z okresu międzywojennego, jej drugi koncert zaplanowano podczas weekendu, na Harbourfront nad jeziorem Ontario, gdzie odbywa się większość artystycznych wydarzeń Festiwalu Aszkenazyjskiego.
W Lula Lounge wystąpił także założony przez Ewelinę Ferenc i Alę Stasiuk folkowy zespół Polky Village Band, który w swojej muzyce wykorzystuje m.in. polską muzykę ludową, ukraińską, motywy cygańskie i żydowskie. Goście mogli posłuchać Kajetana Prochyry, dyrektora muzycznego Muzeum POLIN, który opowiadał o żydowskiej muzyce. Wieczór z muzyką był jednocześnie wieczorem z żydowsko-polską kuchnią. Lula Lounge serwowała specjalne menu, w którym był m.in. barszcz.
Na Harbourfront zostaną też pokazane cztery filmy odwołujące się do żydowsko-polskiej kultury: dwa przedwojenne („Mir Kumen On” i „Mirele Efros”), a także komediowy „Narishkayt: Yidlife Crisis in Krakow” z 2017 roku oraz „Książę i Dybuk”, film dokumentalny, którego premiera odbyła się w maju, opowiadający o Michale Waszyńskim/Mosze Waksie, przedwojennym polskim reżyserze, a po wojnie hollywoodzkim producencie filmowym. W programie są też dwa wykłady: jeden z nich będzie opowieścią profesor Agi Legutko z Uniwersytetu Columbia o kobietach w literaturze pisanej w jidisz, drugi panel będzie dotyczył relacji Polaków i Żydów w przeszłości, obecnie i w przyszłości.
Informując o polskich wątkach festiwalu, prezes Fundacji Dziedzictwa Polsko-Żydowskiego (Polish-Jewish Heritage Foundation of Canada) Peter Jassem podkreślił, że „tegoroczny Festiwal Aszkenazyjski przygląda się Polsce”. Również Konsulat Generalny RP w Toronto promował udział polskich artystów w festiwalu, podkreślając wielowiekową wspólną kulturę Polaków i Żydów. W swojej informacji konsulat przypominał m.in. o herbie Kolbuszowej, w którym znajdują się krzyż i gwiazda Dawida obok dwóch ściskających się dłoni: „herb został przyjęty w 1866 roku, by podkreślić harmonijną koegzystencję ludzi różnej wiary, żyjących w tym samym mieście. To widoczny znak tolerancji w wielu wiekach polsko-żydowskiej historii”.
Nazwa „Festiwal Aszkenazyjski” nawiązuje do kultury Żydów aszkenazyjskich, czyli tej grupy diaspory żydowskiej, która zamieszkiwała Europę Środkową i Wschodnią.
Z Toronto Anna Lach (PAP)
lach/ mmp/ ap/
