1700 Żydów umieszczonych w getcie w Grybowie (Małopolskie) ma zostać upamiętnionych z imienia i nazwiska w ramach projektu „Ludzie, nie liczby”. Właśnie rozpoczęła się zbiórka pieniędzy na ten cel. W zeszłym roku w ten sposób upamiętniono Żydów z Krościenka n. Dunajcem.
„Ludzie, nie liczby” to projekt zainicjowany przez Dariusza Popielę z Nowego Sącza, kajakarza górskiego i olimpijczyka z Pekinu z 2008 r., działającego w organizacji Sądecki Sztetl. W zeszłym roku otrzymał on wyróżnienie POLIN 2017 przyznane przez Muzeum Historii Żydów Polskich, za zainicjowanie i koordynowanie budowy Pomnika Pamięci Żydów z Krościenka nad Dunajcem. Nagrodę finansową w wysokości 7,5 tys. zł przeznaczył na kontynuację inicjatywy „Ludzie, nie liczby”.
Jak poinformował PAP Dariusz Popiela, kolejnym zadaniem, podjętym wraz z osobami od lat działającymi na rzecz ratowania dziedzictwa żydowskiego w Grybowie i okolicach, jest upamiętnienie z imienia i nazwiska około 1700 żydowskich mieszkańców Grybowa i Żydów umieszczonych w tamtejszym getcie.
„1700 żydowskich mieszkańców Grybowa oraz przesiedleńców z różnych miejscowości w tym z Muszyny i Krynicy-Zdrój zostanie upamiętnionych z imienia i nazwiska. Całość projektu będzie realizowana w podobny sposób jak w Krościenku nad Dunajcem z działaniami edukacyjnymi i zaangażowaniem lokalnej społeczności” - zapowiedział Popiela.
Wśród osób zaangażowanych w realizację projektu są m.in. mieszkańcy Grybowa Anna Boruch, Aneta Święs, Kamil Kmak, którzy od lat działają na rzecz ratowania tamtejszego dziedzictwa żydowskiego, a także Joanna Kurczap i Kamila Popiela. Religijnym opiekunem przedsięwzięcia będzie Rav Avi Baumol.
Inicjatorzy przedsięwzięcia pragną przywrócić do godnego stanu miejscowy cmentarz żydowski z XVIII wieku, by powstał na nim pomnik z upamiętnionymi mieszkańcami Grybowa i okolicznych miejscowości; do tej pory udało się zgromadzić przeszło 1700 osób znanych z imienia i nazwiska mieszkających w grybowskim getcie tuż przed jego likwidacją.
W otoczeniu pomnika znajdą się edukacyjne tablice, przybliżające historię Żydów z tych terenów. Do aktywnego udziału w projekcie zaproszona będzie lokalna społeczność. Planowane jest także stworzenie pomocy dydaktycznych do nauczania o Holocauście, a także zorganizowanie wyjazdu edukacyjnego dla młodzieży do Muzeum – Miejsca Pamięci w Bełżcu.
Końcowy etap działań to uroczyste odsłonięcie pomnika oraz przekazanie patronatu nad miejscem pamięci zaangażowanej szkole. By zrealizować projekt organizatorzy uruchomili publiczną zbiórkę pieniędzy na portalu pomagam.pl.
Getto żydowskie w Grybowie zostało utworzone przez Niemców pod koniec 1941 r. Jego likwidacja rozpoczęła się 20 sierpnia 1942 roku w ramach Akcji Reinhardt. W tym czasie w getcie znajdowało zgromadzonych było około 2000 osób, w tym Żydzi z Grybowa, przesiedleńcy z wielu okolicznych wsi, a także uzdrowisk jak Krynica-Zdrój i Muszyna. 360 osób rozstrzelano w pobliskiej wsi Białej Niżnej. Pozostałych popędzono pieszo do Nowego Sącza, a następnie koleją przetransportowano do obozu zagłady w Bełżcu, gdzie zginęli w komorach gazowych.(PAP)
autor: Rafał Grzyb
rgr/ jbp/
