Alfreda Markowska znana w środowisku Cyganów jako "babcia Nońcia". Fot. PAP/L. Muszyński
W Gorzowie Wlkp. powstał mural z wizerunkiem Alfredy Markowskiej, polskiej Romki, która podczas II wojny światowej uratowała ok. 50 romskich i żydowskich dzieci - poinformowała PAP rzecznik gorzowskiego magistratu Ewa Sadowska.
Portret Babci Nonci, jak nazwana jest przez swoich bliskich pani Alfreda, powstał na jednej ze ścian Szkoły Podstawowej nr 1 w Gorzowie, w której od dziesięcioleci uczą się romskie dzieci. W jej pobliżu mieszka Alfreda Markowska.
Malowidło o wymiarach 3x3 m przedstawia panią Alfredę siedzącą na krześle. W tle są motywy cygańskiego taboru w formie cieni, a u dołu kwiaty. Autorem projektu muralu jest gorzowianin Leszek Michta.
Inicjatywa „Mural dla Babci Nonci” jest efektem współpracy środowisk działających w sferze kultury, integracji oraz mniejszości narodowych z terenu Gorzowa Wlkp.
Alfreda Markowska urodziła w 1926 r. się w cygańskim taborze w okolicach Stanisławowa (obecnie Iwano-Frankiwsk na Ukrainie). W 1941 r. Niemcy wymordowali jej rodzinę koło Bielska Podlaskiego. Sama przeżyła ostrzeżona o masakrze przez nieznajomą kobietę. Jej mąż uniknął śmierci, gdyż w tym czasie przebywał poza taborem u swej rodziny.
"Później złapali Nońcię Ukraińcy i przekazali Niemcom. Trafiła do getta w Lublinie i w Łodzi, skąd udało jej się uciec. Wraz z mężem znalazła się w Rozwadowie, dziś dzielnicy Stalowej Woli. Romów zatrudniano tam przy pracach pomocniczych na kolei. Nońcia zaczęła wykradać romskie i żydowskie dzieci z transportów do obozów Zagłady. Wyrabiała im fałszywe dokumenty, wyszukiwała kryjówki i rodziny zastępcze, niektóre wychowywała sama, choć miała na utrzymaniu do kilkunastu osób naraz. W sumie jako kilkunastoletnia dziewczyna uratowała ponad pięćdziesięcioro ludzi". (Kwartalnik społeczno-kulturalny Stowarzyszenia Romów w Polsce "Dialog - Pheniben")
Po wojnie wraz ze swoim taborem została osiedlona w Gorzowie Wlkp., w którym mieszka do dziś.
Za bohaterstwo i odwagę Alfreda Markowska otrzymała w 2006 r. z rąk prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. (PAP)
mmd/ pat/
