Muzeum Auschwitz zorganizowało konkurs, który ma przede wszystkim pielęgnować pamięć o masowych wysiedleniach Polaków z terenów wokół tworzonego przez Niemców obozu – podała placówka. Rozpoczęły się one 75 lat temu i objęły ok. 12 tys. osób, Polaków i Żydów.
„Celem konkursu +Po wojnie pozostało zaledwie pięć domów+ jest pielęgnowanie pamięci o ofiarach Auschwitz (…), a także kształtowanie i rozwijanie, w szczególności wśród młodego pokolenia, wrażliwości na niesprawiedliwość i krzywdę ludzką” – powiedział Paweł Sawicki z biura prasowego Muzeum Auschwitz.
Uczestnicy mogą ubiegać się o nagrody w dwóch kategoriach. Pierwsza obejmuje prezentację obiektu historycznego, pochodzącego z czasów II wojny światowej i znajdującego się w prywatnych zbiorach, który dotyczyłby wysiedleń ludności cywilnej z Oświęcimia i okolicy w latach 1940-1941. Druga to związana z tą tematyką praca literacka: wywiad, rozprawka, esej, opowiadanie lub reportaż. Prace należy nadsyłać na adres Muzeum do 29 lipca br.
Honorowy patronat na konkursem objęła premier Beata Szydło.
Niemcy rozpoczęli masowe wysiedlenia polskiej ludności cywilnej z terenów położonych w pobliżu Auschwitz I w marcu i kwietniu 1941 r. Jacek Lachendro z Centrum Badań Muzeum Auschwitz powiedział, że przeprowadzone zostały w związku z planami rozbudowy obozu i zagospodarowaniem terenu wokół niego.
„Chodziło o rozbudowę KL Auschwitz tak, aby mógł pomieścić 30 tys. osób, ale też budowę na terenie Brzezinki obozu dla 100 tys. radzieckich jeńców wojennych, budowę przez niemiecki koncern IG Farben fabryki kauczuku syntetycznego i dostarczenia 10 tys. więźniów do pracy przy tym, oraz utworzenia wokół istniejącego obozu obszaru, na którym zamierzano rozwinąć gospodarkę rolno-hodowlaną i rybną” – powiedział Lachendro.
Historyk podkreślił, że w związku z założeniem i rozbudową obozu Niemcy wysiedlili z Oświęcimia i pobliskich wsi co najmniej 5 tys. Polaków. Do pobliskich gett deportowano całą żydowską ludność Oświęcimia – ok. 7 tys. osób. „Zniszczono osiem wsi i rozebrano ponad sto budynków znajdujących się na terenie miasta i w bezpośrednim sąsiedztwie obozu Auschwitz I” – powiedział.
Niemcy przejęli cały inwentarz żywy i ruchomy oraz nieruchomości. Domy i zabudowania były systematycznie burzone, a pozyskany materiał wykorzystany do budowy obozu Birkenau oraz podobozów Babitz, Harmense, Budy i Rajsko. W Brzezince, Pławach i Harmężach zniszczono ponad 90 proc. gospodarstw, natomiast w Babicach, Broszkowicach, Borze i Rajsku ponad 40 proc.
Akcja wysiedleńcza trwała z przerwami do końca kwietnia. Niemcy wywieźli ludność do Generalnego Gubernatorstwa, miejscowości na Górnym Śląsku i w powiecie bielskim. Część z nich, zwłaszcza młodych ludzi, skierowali na roboty przymusowe.
Lachendro dodał, że w 1941 r. Niemcy wysiedlili też ludność z odleglejszych miejscowości, m.in. z Bielan, Osieka, Nowej Wsi, Piotrowic, Polanki Wielkiej, Witkowic, Zatora. Wiązało się to z realizacją polityki umacniania niemczyzny na terenach zaanektowanych przez Trzecią Rzeszę. Opuszczone miejsca zajęli osadnicy niemieccy z północnej Bukowiny i Besarabii. W 1942 r., w związku z budową fabryki chemicznej IG Farben, wysiedlono także mieszkańców Monowic.
Historyk przypomniał, że pierwsze wysiedlenia miały miejsce wiosną i latem 1940 r., gdy na przedmieściach Oświęcimia władze SS tworzyły obóz. Chodziło m.in. o pozbycie się niewygodnych świadków, uniemożliwienia miejscowej ludności kontaktów z więźniami i utrudnienia ucieczek. Wysiedlono Polaków z bezpośredniego otoczenia obozu.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. (PAP)
szf/ pz/
