Historyk literatury prof. Maria Janion, piosenkarka Irena Santor oraz były senator Zbigniew Romaszewski zostali w tym roku honorowymi obywatelami Warszawy. Tytuły nadano w środę podczas uroczystej sesji rady miasta na Zamku Królewskim. Tytuły honorowego obywatela stolicy nadawane są co roku w przeddzień rocznicy wybuchu powstania warszawskiego - w Dniu Pamięci Warszawy.
Przewodnicząca rady miasta Ewa Malinowska-Grupińska (PO) podkreśliła podczas uroczystości, że choć światopogląd tegorocznych uhonorowanych jest bardzo zróżnicowany, to łączą je "przynajmniej dwie szlachetne cechy - odwaga w walce z przeciwnościami losu oraz chęć niesienia pomocy osobom w potrzebie".
Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz oceniła z kolei, że aktywności nowych honorowych obywateli miasta, "jako wartość nadrzędna towarzyszy poczucie służby ojczyźnie, człowiekowi, wolności i demokracji". "Także ich zasługą jest wzrastająca pozycja Warszawy i Polski w Europie i na świecie" - dodała.
Prof. Maria Janion, zgłoszona przez PO, to historyczka literatury i idei, badaczka polskiej kultury wieków XIX i XX, krytyczka literacka, znawczyni polskiego i europejskiego romantyzmu. Jest autorką kilkuset prac naukowych i książek.
W Warszawie mieszka od 1949 r. Od 1948 r. aż do przejścia na emeryturę w roku 1996 pracowała w Instytucie Badań Literackich PAN. W latach 70. uczestniczyła w konspiracyjnej działalności Towarzystwa Kursów Naukowych. W sierpniu 1980 r. podpisała się pod apelem 64. intelektualistów popierających strajk robotników w stoczni. Rok później wzięła udział w Niezależnym Kongresie Kultury Polskiej.
Ze względu na stan zdrowia Janion nie była obecna. Akt nadania jej tytułu honorowego obywatela odebrała Kazimiera Szczuka.
"Bardzo, bardzo się ucieszyła, ponieważ pisała i mówiła wielokrotnie, że jako wilnianka czuje się wygnana ze swojego dawnego świata i w Warszawie nie jest u siebie. Od dzisiaj, myślę, będzie się czuła u siebie. Naprawdę poczuła się doceniona i kazała mi przekazać, że takie rzeczy na starość cieszą chyba dużo bardziej" - powiedziała Szczuka.
Irenę Santor, przez wielu nazywaną pierwszą damą polskiej piosenki, zgłosił SLD.
Karierę zawodową Santor zaczynała w 1951 r. w Państwowym Zespole Ludowym Pieśni i Tańca "Mazowsze". W 1959 r. zadebiutowała jako solistka na estradzie. Udział w festiwalu sopockim w 1961 r. i zdobyte tam nagrody za wykonanie piosenek "Embarras" oraz "Walczyk na cztery ręce" rozpoczęły pasmo sukcesów.
Piosenkarka ma na swoim koncie ponad tysiąc piosenek. Wiele z nich stało się "wizytówkami" stolicy, np. "Na prawo most, na lewo most", "Kamienne schodki", "Małe mieszkanko na Mariensztacie", "Jak przygoda, to tylko w Warszawie", "Maleńki znak", "Na Francuskiej", "Pójdę na Stare Miasto" czy "Warszawa, ja i ty".
W 1991 r. postanowiła zakończyć występy na estradzie i zająć się działalnością charytatywną oraz społeczną, sporadycznie tylko nagrywała dla radia i współpracowała z telewizją. W roku 2009 wznowiła koncerty, występując od czasu do czasu w różnych miastach Polski.
Podczas uroczystości nie kryła wzruszenia. Powiedziała, że choć nie urodziła się w Warszawie, to kocha ją "tkliwie, miłością córki, która jest coś winna temu miastu".
"Niestety, ja tylko śpiewam piosenki, więc cóż ja mogłam dla Warszawy zrobić? (...) Jestem wzruszona zaszczytem, który mnie dzisiaj spotkał, ale - szczerze mówiąc - właściwie za co? Jestem szczęśliwa" - mówiła Santor.
Tradycja nadawania godności honorowego obywatela sięga w Warszawie 1918 r. Jako pierwszego uhonorowano Józefa Piłsudskiego. Rada miasta nadawała tytuł w latach 1918-1929 osobom szczególnie zasłużonym dla stolicy. Tradycję wznowiono w 1992 r. Przyznanie tytułu jest wyrazem najwyższego wyróżnienia i uznania dla zasług lub wybitnych osiągnięć obywateli polskich i cudzoziemców. Wyróżniona w ten sposób osoba (dotąd było ich 68) otrzymuje akt nadania, odznakę i legitymację.
Zbigniewa Romaszewskiego do tytułu honorowego obywatela stolicy zgłosiło PiS. To polityk, działacz opozycji w okresie PRL, senator w latach 1989-2011, wicemarszałek Senatu VII kadencji, członek Trybunału Stanu.
W 1967 r. wraz z żoną Zofią zbierał podpisy pod petycją pracowników naukowych w obronie Adama Michnika. W czerwcu 1976 r., po protestach robotniczych w Radomiu i Ursusie, uczestniczył w organizowanej przez Komitet Obrony Robotników akcji pomocy represjonowanym.
Na przełomie lat 1979/80 zakładał Komitet Helsiński. W stanie wojennym współorganizował podziemne Radio "Solidarność". W sierpniu 1982 r. został aresztowany; był sądzony w procesie twórców radia. Został skazany w lutym 1983 r.; wyszedł na mocy amnestii w sierpniu 1984 r.; uniewinniono go w 1991 r.
Podczas uroczystości podkreślił, że całe życie jego i jego rodziny związane jest z Warszawą. "Rodzina Romaszewskich sprowadziła się tutaj spod Grodna po powstaniu styczniowym. Od tego czasu byliśmy w Warszawie, uczestniczyliśmy we wszystkich ważnych wydarzeniach (...) Tu chyba przeżyłem najważniejsze momenty mojego życia" - powiedział.
Podczas uroczystej sesji rady miasta wręczono również nagrody m.st. Warszawy. Otrzymali je: pedagog Maria Aderek, pomysłodawca Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów Jerzy Bednarczuk, śpiewak operowy Marcin Bronikowski, rysownik, autor kultowych komiksów opisujących przygody Tytusa, Romka i A’Tomka Henryk Jerzy Chmielewski, reżyserka i scenarzystka filmów dokumentalnych Alina Czerniakowska, dziennikarz Jerzy Domański, pedagog Lidia Klaro-Celej, dyrektorka XIV LO im. Stanisława Staszica i Gimnazjum nr 13 Regina Lewkowicz, aktorki Halina Łabonarska i Katarzyna Łaniewska-Błaszczak.
Nagrody otrzymali też: twórca Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy Jerzy Owsiak, historyk sztuki Anda Rottenberg, działaczka samorządowa i społeczna Barbara Różewska, fotograf Tomasz Sikora, pedagog Krystyna Starczewska, menedżerka i animatorka kultury Jolitta Stępniak, historyk wojskowości Marek Tarczyński, uczestnik powstania warszawskiego, tenisista Bohdan Tomaszewski, redaktor naczelny tygodnika "Idziemy" ks. Henryk Zieliński oraz historyk z UKSW Jan Żaryn.
Nagrody miasta otrzymały również: Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób Głęboko Upośledzonych "Maja" i Sieć Obywatelska – Watchdog Polska (dawniej Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich), a także Dom Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie pod Warszawą.
Tradycja nadawania godności honorowego obywatela sięga w Warszawie 1918 r. Jako pierwszego uhonorowano Józefa Piłsudskiego. Rada miasta nadawała tytuł w latach 1918-1929 osobom szczególnie zasłużonym dla stolicy. Tradycję wznowiono w 1992 r. Przyznanie tytułu jest wyrazem najwyższego wyróżnienia i uznania dla zasług lub wybitnych osiągnięć obywateli polskich i cudzoziemców. Wyróżniona w ten sposób osoba (dotąd było ich 68) otrzymuje akt nadania, odznakę i legitymację.
Honorowy obywatel ma prawo do bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej. Może też uczestniczyć na prawach honorowego gościa w sesjach rady miasta czy organizowanych przez miasto imprezach kulturalnych i sportowych.
W 2010 r. powołano Radę Honorowych Obywateli Warszawy. Jest ona ciałem doradczym i wyraża opinie w sprawach ważnych dla miasta. (PAP)
mca/ abr/ jbr/
