IPN uruchomił nowy portal edukacyjny, który dotyczy poszukiwań miejsc pochówku żołnierzy podziemia niepodległościowego - ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956. IPN podkreśla, że to największy i najpełniejszy zbiór informacji na ten temat.
Nowy portal Instytutu Pamięci Narodowej znajduje się na stronie internetowej www.poszukiwania.ipn.gov.pl.
"Dotyczy on poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956, zlokalizowanych w całym kraju. Zawiera informacje o ekshumacjach i identyfikacjach zwłok żołnierzy podziemia niepodległościowego i innych ofiar komunizmu na podstawie badań DNA. Nasza nowa witryna jest największym i najpełniejszym zbiorem informacji o tym, co IPN – wespół z instytucjami współpracującymi – w tej dziedzinie robi" - podkreślono w przesłanym w czwartek PAP komunikacie.
Instytut przypomina, że w latach 1944-1956 wskutek terroru komunistycznego w Polsce śmierć poniosło ponad 50 tys. osób, którzy zginęli na mocy wyroków sądowych, zostali zamordowani lub zmarli w siedzibach Urzędów Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej, więzieniach i obozach, a także zginęli w walce lub w trakcie działań pacyfikacyjnych. "Znaczną część ofiar stanowili żołnierze podziemia niepodległościowego. Ich ciała grzebano w utajnionych i w większości nieznanych do dziś miejscach; na i w pobliżu cmentarzy, w pobliżu siedzib aparatu bezpieczeństwa, w lasach i na poligonach wojskowych" - zaznacza instytut.
Na portalu można znaleźć sylwetki osób już zidentyfikowanych (16 z powązkowskiej "Łączki" i sześciu z innych miejsc), mapę Polski z oznaczonymi miejscami poszczególnych ekshumacji m.in. w Białymstoku, Gdańsku, Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu oraz opis projektu "Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego 1944-1956". Są tam także materiały fotograficzne i filmowe oraz przegląd informacji medialnych o projekcie.
Na portalu można znaleźć sylwetki osób już zidentyfikowanych (16 z powązkowskiej "Łączki" i sześciu z innych miejsc), mapę Polski z oznaczonymi miejscami poszczególnych ekshumacji m.in. w Białymstoku, Gdańsku, Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu oraz opis projektu "Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego 1944-1956". Są tam także materiały fotograficzne i filmowe oraz przegląd informacji medialnych o projekcie.
Na portalu znajduje się też apel IPN i Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów w Szczecinie do rodzin więźniów aresztu śledczego na Mokotowie w Warszawie z lat 1948–1956 o pilny kontakt w sprawie przekazywania materiału genetycznego. Materiał ten jest niezbędny do przeprowadzenia kolejnych identyfikacji odnajdywanych ofiar komunizmu.
IPN podkreśla, że ekshumacje i identyfikacje ofiar terroru komunistycznego są możliwe dzięki wysiłkom antropologów, archeologów, genetyków, historyków i medyków sądowych reprezentujących różne instytucje. Poza IPN są to m.in. Pomorski Uniwersytet Medyczny, Instytutu Ekspertyz Sądowych z Krakowa oraz Zakładów Medycyny Sądowej ze Szczecina i Wrocławia. "Prace specjalistów podzielone są na trzy ściśle powiązane ze sobą obszary działań: historycznych, sądowo-antropologicznych i genetycznych, których ostatecznym celem jest przywrócenie tożsamości ujawnianym szczątkom ludzkim przez ich identyfikację na podstawie badań DNA" - głosi IPN.
Z IPN współpracuje również Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, która finansuje część prac i ma ufundować na Powązkach kwaterę upamiętniającą żołnierzy.
Instytut dodał, że uruchomiona została również nowa odsłona portalu www.slady.ipn.gov.pl. To część ogólnopolskiego programu badawczo–dokumentacyjno–edukacyjnego "Śladami zbrodni", który ma zachować i upublicznić wiedzę o miejscach zbrodni komunistycznego aparatu represji z lat 1944-1956.
Wśród najbardziej znanych ofiar stalinizmu w Polsce, których grobów nie odnaleziono, jest gen. August Emil Fieldorf "Nil", który był m.in. organizatorem i szefem Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, zastępcą komendanta głównego AK i szefem antysowieckiej organizacji NIE. Po wojnie, na podstawie fałszywych oskarżeń o współpracę z okupantem, został skazany na śmierć przez komunistyczny sąd. Wyrok - przez powieszenie - wykonano 24 lutego 1953 r. w warszawskim więzieniu na Mokotowie.
Nieznane pozostaje również miejsce ukrycia zwłok rotmistrza Witolda Pileckiego, który w 1940 r. dobrowolnie znalazł się w Auschwitz, aby napisać raport o sytuacji w obozie. W maju 1947 r. Pilecki został aresztowany przez UB i oskarżony m.in. o brak rejestracji w Rejonowej Komendzie Uzupełnień, nielegalne posiadanie broni palnej, prowadzenie działalności szpiegowskiej na rzecz gen. Andersa oraz przygotowywanie zamachu na grupę dygnitarzy MBP. Został skazany na śmierć, wyrok wykonano 25 maja 1948 r.
Ogólnopolski projekt badawczy "Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956" jest efektem deklaracji przyjętej w 2011 r. przez uczestników konferencji z okazji Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych. Głosi ona m.in., że przyszłe pokolenia mogą powtórzyć błędy swoich poprzedników, jeśli ofiary totalitaryzmów nie będą dostatecznie upamiętnione. (PAP)
nno/ ls/
