Józef Piłsudski w pobliżu Ostrej Bramy w Wilnie, kwiecień 2019 r. Źródło: Wikipedia Commons
W 100. rocznicę wyzwolenia Wilna z rąk bolszewików członkowie Wileńskiego Klubu Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka”, polscy dyplomaci, kombatanci, harcerze, młodzież szkolna zapalili w piątek znicze na Rossie, na grobach polskich żołnierzy.
„Przed stu laty, 19 kwietnia, w Wielki Piątek o godz. 5 nad ranem polska kawaleria zaatakowała Dworzec Wileński, co było ogromnym zaskoczeniem dla bolszewików. Udało się zająć dworzec prawie bez strat, wzięto do niewoli 400 żołnierzy bolszewickich i bogaty tabor – parowozy, wagony” - mówi PAP prezes Klubu Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka”, historyk Waldemar Szałkowski.
Wskazuje, że „już w ciągu pierwszego dnia polscy żołnierze, przy ogromnym wsparciu polskiej ludności cywilnej, przejęli ulice Ostrobramską, Niemiecką, Zamkową i okolice Katedry Wileńskiej”. Walki o miasto trwały jeszcze do 21 kwietnia 1919 r.
„To była pierwsza polska operacja wojskowa podczas wojny z bolszewicką Rosją - zaznacza Szałkowski. - Przedtem były już starcia na terenach dzisiejszej Białorusi, w okolicach Baranowicz, Lidy, ale to właśnie skuteczna operacja wyzwolenia Wilna przekonała marszałka Józefa Piłsudskiego do dalszych odważnych działań przeciwko bolszewikom”.
W piątek znicze zapalono na grobach ponad 30 polskich żołnierzy, którzy jako pierwsi zginęli wyzwalając miasto i spoczęli na Rossie, i w ich otoczeniu spoczęło potem serce marszałka Józefa Piłsudskiego.
Groby żołnierzy walczących w wojnie polsko-bolszewickiej rozsiane są po całej Wileńszczyźnie. Największa kwatera znajduje się na wileńskim Cmentarzu Antokolskim. Spoczywa w niej 1068 żołnierzy walczących o niepodległość Polski w latach 1919-1920.
„Dzisiejsza nasza skromna uroczystość jest szczególna - podkreśla prezes Klubu. - Odbywa się w setną rocznicę wyzwolenia Wilna, a data ta, tak jak przed stu laty, przypadła w Wielki Piątek”. Szałkowski wskazuje też, że piątkowe zapalenie zniczy inicjuje nową tradycję wśród społeczności polskiej na Litwie, gdyż ostatnie uroczystości z okazji wyzwolenia miasta były obchodzone w latach 30. ubiegłego wieku.
W ramach piątkowych obchodów Wileński Klub Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka” zorganizował też wycieczkę szlakiem pierwszego dnia wyzwalania miasta z rąk bolszewickich, z cytatami w poszczególnych miejscach z tamtego dnia żołnierzy i osób cywilnych.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ jo/ mc/
