Portret Tadeusza Kościuszki. Źródło: BN Polona
Inscenizacje historyczne, wystawy, konkursy, a także międzynarodowa konferencja naukowa – to niektóre z punktów programu obchodów Roku Kościuszki, które doniośle zamierza świętować Kraków. Oficjalna inauguracja nastąpi 24 marca, w rocznicę insurekcji kościuszkowskiej.
Obchody, które zainicjował Komitet Kopca Kościuszki w Krakowie, odbędą się pod patronatem UNESCO oraz prezydenta RP Andrzeja Dudy. W 2017 r. przypada 200. rocznica śmierci polskiego i amerykańskiego bohatera narodowego. Sejm ustanowił rok 2017 Rokiem Tadeusza Kościuszki.
„Leży nam na sercu uczczenie zasług Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej i bohatera amerykańskiej wojny o niepodległość. Rocznica dwusetlecia śmierci Kościuszki jest ku temu doskonałą okazją. Planowane obchody posłużą też integracji środowisk kościuszkowskich w Polsce i w świecie" - powiedział PAP Leszek Cierpiałowski, dyrektor biura Komitetu Kopca Kościuszki.
Oficjalne obchody zapoczątkują uroczystości 24 marca na Rynku Głównym w Krakowie. W tym miejscu insurekcji kościuszkowskiej nastąpi odczytanie przysięgi Tadeusza Kościuszki, złożenie kwiatów na płycie upamiętniającej 1794 r. Atrakcją dla przechodniów będzie postawiony na Rynku balon z Muzeum Lotnictwa Polskiego - jeden z najstarszych ogrzewanych powietrzem balonów Polsce, ozdobiony ręcznie malowaną podobizną Kościuszki. Także 24 marca na kopcu Kościuszki nastąpi spotkanie środowisk kościuszkowskich oraz odsłonięcie tablicy upamiętniającej dramatyczną przygodę morską Kościuszki w czasie jego żeglugi do Ameryki. Tego samego dnia Politechnika Krakowska zorganizuje wydarzenie sportowe - bieg kościuszkowski.
"Tadeusz Kościuszko zajmuje szczególne miejsce w panteonie narodowych bohaterów. Jest symbolem wolności i wzorem patrioty nie tylko dla obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Uosabiał najlepsze wartości: tolerancję i równość; Thomas Jefferson, jeden z autorów amerykańskiej Deklaracji Niepodległości, nazwał Tadeusza Kościuszkę najprawdziwszym synem wolności, oddając mu hołd w związku z jego działalnością w Stanach Zjednoczonych Ameryki" - zaakcentował Sejm w uchwale ustanawiającej Rok Kościuszki.
W kolejnych miesiącach o bohaterze przypominać będą różne instytucje. Narodowy Bank Polski wyda okolicznościowe monety, a placówki kulturalne zorganizują atrakcje dla wszystkich grup wiekowych.
Spośród planowanych wydarzeń kulturalnych organizatorzy zwrócili uwagę m.in. na wystawę w Centrum Wystawowo-Konferencyjnym im. T. Kościuszki pod kopcem Kościuszki. Wchodząc na ekspozycję „Pracownia Inżyniera Kościuszki" zwiedzający będą mieli wrażenie, że znajdują się w izbie gier i zagadek, nawiązujących do fachu i umiejętności Kościuszki oraz do wielkich wynalazków z czasów, w których przyszło mu żyć.
Również w Centrum pod kopcem Kościuszki odbędzie się cykl spotkań "Widziane z Kopca". O Kościuszce i miejscach pamięci historycznej będą opowiadać artyści m.in. krakowskich teatrów, Piwnicy Pod Baranami i Loch Camelotu.
Z okazji jubileuszu Julian Rachwał realizuje fabularyzowany dokument o Kościuszce. Film wyemituje TVP Historia. Dla miłośników kina przewidziano także „Kościuszkowskie warsztaty filmowe", związane z obrazami, w których pojawia się postać naczelnika. Filmową odsłonę obchodów uzupełni konkurs dla młodzieży. Autorzy najlepszych kilkuminutowych form o tematyce kościuszkowskiej otrzymają nagrody rzeczowe, a ich prace wyświetli kino Kijów.Centrum.
Dla melomanów Opera Krakowska przygotuje pod kopcem Kościuszki wielki koncert plenerowy „A to Polska właśnie". Wieczór 2 lipca, z udziałem orkiestry i chórów, uświetni - jak zapowiadają organizatorzy - pełna efektów specjalnych iluminacja kopca Kościuszki.
W muzyczne świętowanie rocznicy włącza się Biblioteka Polskiej Piosenki, która zapowiedziała wydanie dwupłytowego albumu muzycznego z bogato ilustrowaną książeczką z informacjami o Kościuszce. Biblioteka także już teraz zaprasza wszystkich na 14 października na krakowski Rynek, na wielką lekcję śpiewania pieśni patriotycznych.
Odsłona teatralna jubileuszu to m.in. przedstawienie „Nazwę Cię Kościuszko" przygotowane przez młodzież IV LO im. T. Kościuszki w Krakowie. Spektakl będzie można obejrzeć już 23 marca oraz w październiku w kinie Kijów.Centrum. Na 7 kwietnia zaś organizatorzy obchodów zaplanowali wielką inscenizację bitwy pod Racławicami (1794) - aktorzy Teatru KTO i grupy rekonstrukcji historycznych przejadą z armatami spod Barbakanu na Rynek Główny.
W ramach obchodów przewidziano także zlot młodzieży szkół kościuszkowskich oraz wydarzenia rozrywkowo-edukacyjne dla najmłodszych. Wśród nich jest miejska gra terenowa „Śladami Tadeusza Kościuszki w Krakowie", połączona ze zwiedzaniem krakowskich muzeów i kopca Kościuszki. W przygotowanie edukacyjnej strony jubileuszu włącza się małopolskie kuratorium oświaty, które planuje konkurs wiedzy o Tadeuszu Kościuszce i miejscach z nim związanych. Z kolei w Galerii Sztuki Polskiej XIX w. w Sukiennicach trwa już cykl ogólnodostępnych wykładów o tematyce kościuszkowskiej.
Jednym z bardziej uroczystych wydarzeń jubileuszowych ma być świętowanie dnia niepodległości USA - 4 lipca na kopcu Kościuszki. „Ten dzień ma służyć wyeksponowaniu współczesnego znaczenia Kościuszki w Ameryce, ale i w innych krajach, m. in. w Australii, Szwajcarii i na Białorusi" - powiedział Cierpiałowski.
Obchody potrwają do końca roku. Jubileusz organizatorzy zamierzają zamknąć mszą św. na Wawelu oraz biciem dzwonu Zygmunta. Kulminacyjne uroczystości nastąpią jednak w połowie października, a szczególnie w tygodniu poprzedzającym dzień (15 października) śmierci Namiestnika. Wtedy też w urzędzie miasta Krakowa odbędzie się trzydniowa konferencja naukowa przedstawicieli środowisk kościuszkowskich z całego świata.
Tadeusz Kościuszko (1746-1817) był polskim i amerykańskim generałem, Najwyższym Naczelnikiem Siły Zbrojnej Narodowej ogólnonarodowego powstania, zwanego insurekcją kościuszkowską. Walczył o niepodległość Stanów Zjednoczonych.
"Tadeusz Kościuszko zajmuje szczególne miejsce w panteonie narodowych bohaterów. Jest symbolem wolności i wzorem patrioty nie tylko dla obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Uosabiał najlepsze wartości: tolerancję i równość; Thomas Jefferson, jeden z autorów amerykańskiej Deklaracji Niepodległości, nazwał Tadeusza Kościuszkę najprawdziwszym synem wolności, oddając mu hołd w związku z jego działalnością w Stanach Zjednoczonych Ameryki" - zaakcentował Sejm w uchwale ustanawiającej Rok Kościuszki.
Cierpiałowski zwrócił uwagę, że Kościuszko był przede wszystkim wybitnym inżynierem, fortyfikatorem, a „jego postawę najlepiej oddają jego własne słowa: +wolę przelać tysiąc kropli potu niż jedną kroplę krwi+, godne naśladowania i w dzisiejszych czasach".
Beata Kołodziej (PAP)
bko/
