Wystawa „Od generała Rozwadowskiego do generała Andrzejczaka. Stulecie ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego 1918–2018”. Źródło: archiwum prywatne M. S.
Fotografie, dokumenty, mapy, mundury, broń, odznaki związane z historią Sztabu Generalnego WP – znalazły się na wystawie „Od generała Rozwadowskiego do generała Andrzejczaka. Stulecie ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego 1918–2018”, która została otwarta w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Sztab Generalny Wojska Polskiego powołano do życia rozporządzeniem Rady Regencyjnej 25 października 1918 r. Powstanie Sztabu było konsekwencją wcześniejszej decyzji o przejęciu kontroli nad tworzącą się Polską Siłą Zbrojną z rąk niemieckich władz okupacyjnych. Trzy dni później, 28 października, pierwszym szefem SG został gen. por. Tadeusz Jordan Rozwadowski. Jego pierwszym zadaniem było zorganizowanie armii – jej struktur, systemu dowodzenia i szkolenia oraz wyposażenia. Kolejnymi szefami SG WP byli m.in. marszałek Józef Piłsudski oraz gen. Stanisław Haller. Za szczególnie zasłużonego dla losów Polski jest uważany gen. Rozwadowski, który ponownie pełnił ten urząd w okresie przygotowań do Bitwy Warszawskiej w sierpniu 1920 r.
Na wystawie przedstawiono funkcjonowanie Sztabu oraz sylwetki wszystkich najważniejszych szefów SG. Wśród eksponatów zgromadzonych na wystawie są m.in. mundury generałów Tadeusza Klimeckiego oraz Franciszka Gągora, które w czasie służby mieli na sobie w chwili tragicznych śmierci: gen. Klimecki jako szef Sztabu w 1943 oraz gen. Gągor jako szef w 2010 r. Ponadto zaprezentowane zostały dokumenty i osobiste pamiątki oficerów Sztabu, w tym oficerów wywiadu. Wystawa opowiada również o trudnym okresie funkcjonowania Sztabu Naczelnego Wodza na Zachodzie podczas II wojny światowej; na ekspozycji prezentowane są także mapy sztabowe z okresu PRL obrazujące podporządkowanie działań SG tzw. Ludowego Wojska Polskiego działaniom Armii Sowieckiej. Pokazano też okres zaangażowania Wojska Polskiego w misje zagraniczne oraz etap dopasowania struktur armii do standardów NATO.
Wystawę otworzyli szef Sztabu Generalnego, gen. broni Rajmund T. Andrzejczak oraz dyrektor Muzeum Wojska Polskiego dr Adam Buława. W swoim wystąpieniu dyrektor MWP podkreślił wkład Sztabu Generalnego w odbudowę państwa polskiego. W jego opinii na szczególny podziw zasługuje praca organizacyjna pierwszych oficerów SG, którzy w bardzo trudnych warunkach tworzyli podstawowe struktury WP. Terenowa struktura budowana przez Sztab i powołane 26 października Ministerstwo Spraw Wojskowych były, jak podkreślił dyrektor MWP, jednymi z pierwszych przejawów funkcjonowania struktur państwowych na terenach wyzwalanych spod okupacji niemieckiej i austriackiej.
Zdaniem gen. Andrzejczaka „szefów Sztabu łączy z innymi żołnierzami WP wykonywanie jak najlepiej tych samych zadań, które powierzy im ojczyzna”. Dodał również, że traktuje umieszczenie jego nazwiska „pośród ogromu historii jako obowiązek moralny wobec żołnierzy i wszystkich Polaków, którzy będą obchodzić setną rocznicę odzyskania niepodległości, a więc tego, co dla nas – żołnierzy – jest najważniejsze”. Jego zdaniem wystawa w Muzeum Wojska Polskiego powinna służyć współczesnym żołnierzom do zrozumienia, jak po zaledwie dwóch latach, w 1920 r., udało się stworzyć armię, która zdała egzamin i „pokazała, że jest w stanie osłonić Rzeczpospolitą”. W wypowiedzi dla mediów gen. Andrzejczak dodał, że wysiłek pierwszych dowódców SG jest tym bardziej godny podkreślenia, iż działali w kraju „ograbionym przez zaborców”. „Mimo to Sztabowi Generalnemu udało się w miarę możliwości przygotować do wyzwań dwudziestolecia międzywojennego” – podkreślił gen. Rajmund T. Andrzejczak.
Otwarcie wystawy było jednocześnie pierwszym wydarzeniem uświetniającym główne obchody stulecia Sztabu Generalnego. Ich kulminacja nastąpi w dniu święta Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, które przypada 25 października. Tego dnia odbędzie się m.in. uroczysty apel przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Tego samego dnia w Filharmonii Narodowej odbędzie się uroczysta gala i koncert okolicznościowy, podczas którego wystąpi Reprezentacyjny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego.
Wystawę w Muzeum Wojska Polskiego zwiedzający będą mogli oglądać od 24 października.
Michał Szukała (PAP)
szuk / skp /
