Pamięci olkuskich Żydów 

Wystawa i koncert 

Na olkuskim rynku do końca czerwca można oglądać plenerową wystawę „Olkuscy Żydzi”, na której została zaprezentowana historia olkuskiej diaspory żydowskiej. Na 20 planszach można oglądać przeszło 180 archiwalnych fotografii pochodzących głównie ze zbiorów olkuskiego Muzeum Regionalnego PTTK, a także Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz zbiorów prywatnych. Wystawę przygotował Urząd Miasta i Gminy w Olkuszu we współpracy z Miejskim Ośrodkiem Kultury w Olkuszu. W sobotnie (9 czerwca) popołudnie z plenerowej sceny na olkuskim rynku popłynęły tradycyjne melodie żydowskie. Tę kulturalną ucztę zapewnili muzycy grupy Klezmorim Trio w składzie Bartosz Dworak (skrzypce), Piotr Południak (kontrabas) i Marcin Wiercioch (akordeon). Uczestnicy koncertu zorganizowanego przez MOK Olkusz otrzymali także bezpłatne broszury „Olkuscy Żydzi”, przybliżające historię olkuskiej diaspory żydowskiej opracowane i wydane przez olkuski magistrat. 

Warsztaty edukacyjne dla młodzieży i spacer

We wtorek i środę (12 i 13 czerwca) prawie 150 uczniów olkuskich szkół wzięło udział w warsztatach edukacyjnych zatytułowanych „Żyli wśród nas”. Warsztaty, które odbywały się w MOK Centrum Kultury, rozpoczynały się od ilustrowanej archiwalnymi fotografiami prelekcji poświęconej historii olkuskiej społeczności żydowskiej. Następnie uczestnicy warsztatów mieli okazję zobaczyć przejmujący film „Kandel's Hora - Pamięci olkuskich Żydów” zrealizowany w 2008 roku na zlecenie Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Olkuszu. Otrzymali również ulotki poświęcone historii olkuskich Żydów. Potem uczestnicy warsztatów wyruszyli z przewodnikiem – pracownikiem UMiG Jackiem Sypieniem - na krótki spacer po olkuskiej starówce, odwiedzając miejsca związane z historią olkuskiej diaspory żydowskiej, czyli teren, gdzie wznosiła się synagoga oraz miejsce stracenia trzech olkuskich Żydów w marcu 1942 roku.  Mieli też okazję zobaczyć zabytkowe macewy, jakie znajdują się w zbiorach Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej. Krótki spacer po olkuskiej starówce kończył się na rynku, gdzie jest prezentowana wystawa planszowa „Olkuscy Żydzi”. Warsztaty zostały zorganizowane przez Urząd Miasta i Gminy w Olkuszu we współpracy z Miejskim Ośrodkiem Kultury oraz Samorządowym Zespołem Edukacji w Olkuszu. W warsztatach wzięli udział uczniowie SP 1, 2, 3, 5 i 10 wraz z nauczycielami oraz grupa uczniów IV LO. 

W piątek 8 czerwca kilkanaście osób wzięło udział w bezpłatnym spacerze historycznym „Śladami olkuskich Żydów” zorganizowanym przez olkuski magistrat. Spacer rozpoczął się pod Punktem Informacji Turystycznej MSiT i prowadził go Ireneusz Cieślik ze Społecznego Komitetu Organizacyjnego obchodów oraz pracownik UMiG Jacek Sypień. Uczestnicy spaceru zobaczyli zabytkowe macewy, jakie znajdują się w zbiorach Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej i dowiedzieli się sporo ciekawych informacji o historii olkuskich cmentarzy żydowskich. Następnie przeszli na pobliski teren, gdzie wznosiła się olkuska synagoga, a potem na ulicę Kościuszki, w miejsce stracenia trzech olkuskich Żydów w marcu 1942 roku. Potem przeszli na rynek pod tablicę upamiętniająca Krwawą środę, a następnie zobaczyli plenerową wystawę „Olkuscy Żydzi” prezentowaną na rynku. Następnym punktem spaceru była tablica pamiątkowa na budynku olkuskiego starostwa, czyli miejsca, z którego w czerwcu 1942 roku olkuscy Żydzi wyruszyli w swą ostatnią drogę. Potem uczestnicy spaceru odwiedzili stary i nowy cmentarz żydowski.  Wszyscy otrzymali bezpłatne broszury o historii olkuskiej diaspory żydowskiej wydane przez olkuski magistrat.

Marsz Pamięci

W środę 13 czerwca o godzinie 18.00 spod tablicy pamiątkowej na budynku Starostwa wyruszył po raz trzynasty Marsz Pamięci. Przed rozpoczęciem marszu przedstawiciele olkuskiej społeczności złożyli wiązanki kwiatów pod tablicą upamiętniającą zamordowanych olkuskich Żydów. Następnie historię tych tragicznych wydarzeń przypomniał Ireneusz Cieślik, który od 2006 roku, zawsze 13 czerwca, kiedy z Olkusza wyjechał największy transport Żydów do obozu Auschwitz – Birkenau, idzie ostatnią drogą olkuskich Żydów, aby oddać im hołd. Uczestnicy marszu otrzymali kartki z portretami ofiar i ich notami biograficznymi oraz ulotki o historii olkuskich Żydów. Podczas marszu jego uczestnicy zatrzymali się w miejscu, gdzie odbyła się selekcja Żydów wypędzonych z getta. Pod budynkiem stacji kolejowej, skąd olkuscy Żydzi wyruszyli w swą ostatnią drogę, zapalono lampki ułożone w kształt Gwiazdy Dawida.

Organizatorem obchodów 76. rocznicy zagłady olkuskich Żydów był Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz Roman Piaśnik, a współorganizatorami: Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu oraz Społeczny Komitet Organizacyjny. Patronat medialny nad uroczystościami objął Przegląd Olkuski i portal Olkuscy Żydzi – Ludzie, imiona i pamięć (olkuscyzydzi.pl).

Źródło: Biuro Promocji i Informacji Publicznej UMiG Olkusz