Pierwsze komunistyczne tablice trafiły do Muzeum Zimnej Wojny w Podborsku

Kamienne tablice zostały przekazane przez Komendę Powiatową Policji w Bolesławcu. Na jednej z nich znajduje się napis: „Funkcjonariuszom MO i Straży Obywatelskiej poległym w obronie porządku i ładu publicznego w latach 1945–1950 społeczeństwo ziemi bolesławickiej”, na drugiej zaś znajdują się nazwiska 18 osób „poległych w służbie ojczyzny”.

Jak powiedział w rozmowie z PAP pracownik oddziału IPN w Szczecinie Paweł Knap, tablice zostały umieszczone na terenie Oddziału Zewnętrznego w Dobrowie, należącym do Aresztu Śledczego w Koszalinie. „Wyznaczony został plac, który znajduje się kilkaset metrów od muzeum w Podborsku. Obiekty będą tu przechowywane do momentu otwarcia ekspozycji. Zależy nam, aby tablice nie zostały zniszczone; bez względu na treść inskrypcji, są to eksponaty muzealne, do których należy podchodzić z należytym szacunkiem” – wyjaśnił.

Knap dodał, że w najbliższym czasie do Podborska mają trafić tablice m.in. z komend policji z Torunia, Słupska, Białogardu oraz Koszalina. Pytany ile takich obiektów może znajdować się w posiadaniu policji, odpowiedział, że „na pewno jest ich dużo, ale trudno określić jednoznacznie ich liczbę”. „Nie wszystkie obiekty, które zostaną zdemontowane po wejściu w życie znowelizowanej ustawy o zakazie propagowania komunizmu znajdą się ostatecznie na wystawie w Podborsku” – zaznaczył.

Jak dowiedział się PAP, dyrektor Biura Historii i Tradycji Policji Komendy Głównej Policji Krzysztof Musielak wystosował 5 lipca br. pismo do wszystkich komendantów wojewódzkich policji, komendanta stołecznego, rektora Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie i innych komendantów szkół policji o usunięcie tablic upamiętniających funkcjonariuszy komunistycznego aparatu represji do 24 lipca, kiedy to obchodzone jest Święto Policji. W wypadku gdy demontaż tablicy nie jest możliwy, wówczas moją zostać one przysłonięte by nie były widoczne w trakcie uroczystości, które odbywać się będą na terenie komendy lub posterunku.

IPN, we współpracy z Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, przygotowuje na terenie Muzeum Zimnej Wojny w Podborsku stałą ekspozycję, której elementem mają być m.in. pomniki upamiętniające żołnierzy Armii Czerwonej, usuwane obecnie z polskich miast i wsi. „Wystawa złożona z reliktów poprzedniej epoki będzie dotyczyła trudnych relacji polsko-sowieckich i będzie miała charakter edukacyjny” - zapowiedział dyrektor kołobrzeskiego muzeum Aleksander Ostasz. Jak dodał, będzie ona obejmowała okres od wojny 1919–21 do 1993 r., kiedy to Polskę opuścili ostatni stacjonujący tu żołnierze rosyjscy.

Dla ekspozycji w Podborsku IPN wykorzysta dawny magazyn sowieckiej broni atomowej. O jego istnieniu w czasach PRL wiedziało zaledwie kilkanaście osób, był ściśle tajny i szczególnie chroniony. Obiekt ten został wybudowany w latach 1967–69 przez polskich żołnierzy i w 1970 r. został przekazany stronie radzieckiej. Kompleks nosił kryptonim 3001. Na ekspozycję, jaką zaplanował IPN, wybrano miejsce o łącznej powierzchni 300 ha.

Starosta kołobrzeski Tomasz Tamborski powiedział PAP, że obecnie trwają prace planistyczno-urbanistyczne dotyczące Podborska. „Planujemy w najbliższym czasie odlesienie terenu, a także budowę kasy, pomieszczenia socjalnego, małej sali konferencyjnej. Chcielibyśmy aby ekspozycja pomników została otwarta dla zwiedzających w połowie 2018 r.” - zaznaczył.

Obecnie w całym kraju trwa inwentaryzacja obiektów upamiętniających armię sowiecką. Jak zapowiedział Instytut, pierwsze efekty tych prac zostaną zaprezentowane 15 września br. podczas konferencji w Szczecinie.

Podpisana w poniedziałek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowela ustawy o zakazie propagowania komunizmu reguluje m.in. kwestie usunięcia obiektów budowlanych o charakterze nieużytkowym, np. pomników gloryfikujących ustrój totalitarny. Przy czym, przepisów ustawy nie stosuje się do pomników niewystawionych na widok publiczny, znajdujących się na terenie cmentarzy albo innych miejsc spoczynku.

Marta Zabłocka (PAP)

mzb/ pat/