Kierownik archiwum Muzeum na Majdanku Anna Wójcik (L) i rzecznik prasowy Agnieszka Kowalczyk-Nowak (P). Fot. PAP/W. Pacewicz
Zakończył się pierwszy etap budowy budynku muzealnego w Miejscu Pamięci powstającym na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady w Sobiborze. W przyszłym roku planowane są prace wykończeniowe.
Obóz zagłady w Sobiborze funkcjonował od marca 1942 r. do października 1943 r. Niemcy wymordowali tu około 170 tys. Żydów z Polski i innych krajów Europy.
Rzeczniczka Państwowego Muzeum na Majdanku Agnieszka Kowalczyk-Nowak powiedziała PAP, że powstał już budynek nowego muzeum w Sobiborze w stanie surowym otwartym, w najbliższym czasie mają się odbyć odbiory techniczne. W 2018 r. planowane są prace wykończeniowe budynku a także budowa niezbędnej infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, elektrycznej oraz parkingu. Procedury przetargowe na te prace mają ruszyć w pierwszym kwartale 2018 r.
Kowalczyk-Nowak zaznaczyła, że jednocześnie trwają prace nad opracowaniem scenariusza wystawy stałej w nowym muzeum. „W przyszłym roku planujemy ogłosić konkurs na opracowanie plastycznej tej wystawy” – dodała.
Budynek muzealny będzie miał 750 m kw. powierzchni. Ma w nim być m.in. sala wystawiennicza, sala edukacyjna, punkt informacyjny, magazyn zbiorów.
Przed rozpoczęciem budowy zabezpieczono miejsca masowych grobów z prochami ofiar. Polana z masowymi mogiłami - ok. 1,5 ha powierzchni - została pokryta warstwami geowłókniny oraz kruszywa z białego marmuru. Prace te odbywały się pod nadzorem Komisji Rabinicznej do spraw cmentarzy.
Od 2000 r. na terenie byłego obozu w Sobiborze prowadzono cyklicznie prace archeologiczne. Znaleziono blisko tysiąc różnych przedmiotów – w tym wiele rzeczy należących do przywożonych tu ludzi m.in. klucze, naparstki, okulary, łyżki, papierośnice maszynki do golenia. Jesienią 2014 r. odkryto fundamenty budynku funkcjonujących tam komór gazowych. Pozostałości te mają być - za pomocą przeszkleń - wyeksponowane w nowym Muzeum - Miejscu Pamięci.
W obozie zagłady w Sobiborze od marca 1942 r. do października 1943 r. Niemcy wymordowali około 170 tys. Żydów. Ponad połowę ludzi zgładzonych w Sobiborze stanowili Żydzi z Polski, ale przywożono ich tu również z Holandii, Słowacji, Francji, Czech, Niemiec. Mordowano ich głównie w komorach gazowych, tuż po przywiezieniu do obozu.
14 października 1943 r. w obozie wybuchł zbrojny bunt, w czasie którego zabitych zostało 11 esesmanów i kilku strażników ukraińskich. Podczas walk i na polach minowych otaczających obóz zginęło około 80 więźniów. Ponad 300 uciekło, ale wielu z nich Niemcy schwytali w pościgu i rozstrzelali.
Po powstaniu hitlerowcy zlikwidowali obóz - baraki i komory gazowe zostały rozebrane, na terenie obozu posadzono las.
Pierwsze inicjatywy upamiętnienia tego miejsca kaźni podjęto na początku lat 60. XX w.; w 1965 r. odsłonięto tu pomnik, który w pierwszej połowie lat 80. został przebudowany. W 1993 r. na terenie byłego obozu w Sobiborze utworzono niewielkie muzeum. W 2012 r. stało się ono oddziałem Państwowego Muzeum na Majdanku w Lublinie.
Utworzenie nowego Muzeum – Miejsca Pamięci na terenie byłego obozu zagłady w Sobiborze to inicjatywa podjęta przez Polskę, Holandię, Izrael i Słowację we wrześniu 2008 r. Kierunki oraz zadania dla poszczególnych etapów projektu wytycza Grupa Sterująca złożona z przedstawicieli państw-uczestników projektu. Koncepcja architektoniczno-artystyczna nowego miejsca pamięci została wyłoniona w 2013 r., w drodze międzynarodowego konkursu.
Obóz zagłady "SS - Sonderkommando Sobibór" był jednym z trzech obozów zagłady – obok Treblinki i Bełżca - powstałych w ramach Akcji Reinhardt, czyli zrealizowanej w sposób zaplanowany przez hitlerowców operacji, mającej na celu wymordowanie całej ludności żydowskiej pozostającej na terenie Generalnego Gubernatorstwa i deportowanej w ten rejon. Według szacunków podczas tej akcji od marca 1942 r. do listopada 1943 r. Niemcy wymordowali około 2 mln Żydów z Polski i innych krajów europejskich, z czego ok 1,5 mln właśnie w obozach zagłady.(PAP)
autor: Renata Chrzanowska
edytor: Paweł Tomczyk
ren/
