Powstaniec wielkopolski. Źródło: NAC
Około 80 tys. nazwisk ma zawierać spis uczestników Powstania Wielkopolskiego. Przedsięwzięcie realizowane jest przy okazji 100. rocznicy zrywu Wielkopolan, premiera planowana jest na luty 2019 roku.
Lista uczestników powstania jest projektem Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego Gniazdo. Jak powiedział PAP prezes towarzystwa Wojciech Jędraszewski, będzie to pierwsze tego typu zestawienie. Nad zebraniem i porządkowaniem danych pracuje kilkudziesięciu wolontariuszy. Po zakończeniu prac spis trafi do Internetu.
Lista zawierać ma nie tylko personalia osób walczących w powstaniu z bronią w ręku, ale i tych, którzy przyczynili się do zwycięstwa powstania: lekarzy, sanitariuszy, kucharek czy księży.
"Jesteśmy na etapie indeksowania materiałów źródłowych. Jest ich około 600; są to publikacje, spisy z archiwów, z muzeów i z Internetu. Mamy jeszcze kilka innych źródeł, to m.in. Wojskowe Biuro Historyczne, gdzie jest lista 20 tys. uczestników powstania wielkopolskiego oraz Archiwum Prezydenta RP w Warszawie” – powiedział PAP Jędraszewski.
Jak dodał, lista uczestników powstania będzie w sumie liczyła łącznie ok. 80 tys. nazwisk. Prace nad stworzeniem spisu ruszyły rok temu. Uruchomienie projektu nastąpić ma 16 lutego 2019 w setną rocznice zawarcia rozejmu w Trewirze, który potwierdził zdobycze powstania wielkopolskiego.
"Mamy spisanych 90 proc. źródeł - poza tymi, które wiążą się z kosztami wyjazdów i wielotygodniowym pobytem poza Wielkopolską. Wszystko dotąd udało nam się załatwić bezkosztowo lub przy minimalnych nakładach" - powiedział.
Poszczególne wpisy zawierać będą imię i nazwisko uczestnika powstania, stopień, status społeczny, ewentualne dane o dacie i miejscu urodzenia, informacje o jednostce, w której dana osoba służyła, datę zgonu i miejsce pochówku. "Przy każdym nazwisku będzie kod źródłowy dotyczący miejsc skąd czerpaliśmy informacje” – powiedział Jędraszewski.
Powstanie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. W pierwszym okresie walk powstańczych, do końca roku, Polakom udało się zdobyć większą część Poznania. Ostatecznie miasto zostało wyzwolone 6 stycznia, kiedy to przejęto lotnisko Ławica. W polskie ręce wpadło kilkaset samolotów. Do połowy stycznia wyzwolono też większą część Wielkopolski.
Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze podpisany pomiędzy Niemcami a państwami Ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń, front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła - z wyjątkiem skrawków - prawie cała Wielkopolska. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ bos/
