Premier Litwy w Suwałkach m.in. o centrum kultury i oświaty litewskiej

Na Suwalszczyźnie są największe w Polsce skupiska mniejszości litewskiej. W gminie Puńsk, nazywanej nawet "najbardziej litewską w Polsce", około 80 proc. mieszkańców deklaruje narodowość litewską.

Wizytę w Suwałkach litewski premier rozpoczął od spotkania w ratuszu z prezydentem miasta Czesławem Renkiewiczem. Podobne odbyło się w Suwałkach pół roku temu.

Z prezydentem Suwałk szef litewskiego rządu rozmawiał o powołaniu w tym mieście Centrum Oświaty i Kultury Litewskiej. Litwini chcą tam utworzyć przedszkole i szkołę z litewskim językiem nauczania, zależy im, by powstała jak najszybciej. Oczekują, że samorząd pomoże w znalezieniu odpowiedniej lokalizacji.

Według Litwinów, jest wyraźna potrzeba utworzenia litewskiego przedszkola w Suwałkach, natomiast projekt utworzenia litewskiej szkoły w tym mieście należy jeszcze oszacować. Potrzeba wynika z tego, że do Suwałk przenosi się coraz więcej młodych litewskich rodzin z Puńska i Sejn. Pracują w Suwałkach głównie w branży handlowej. W głównej mierze obsługują swoich rodaków, których codziennie kilka tysięcy przyjeżdża z Litwy do Suwałk na zakupy.

Prezydent Renkiewicz podczas spotkania poinformował premiera Litwy, że pod koniec tego roku będzie dysponował budynkiem w centrum miasta, który będzie mógł przekazać stronie litewskiej w dzierżawę albo sprzedać. Renkiewicz dodał, że w budynku mieszczą się obecnie dwie instytucje, które zmienią miejsce. "Potem budynek ten będzie do dyspozycji, do zagospodarowania dla mniejszości litewskiej. Forma wejścia w posiadanie tego obiektu przez stronę litewską jest do uzgodnienia" - powiedział prezydent Suwałk.

Premier Skvernelis powiedział podczas spotkania, że Litwini chcieliby zobaczyć, czy budynek spełnia ich oczekiwania i potrzeby, a wtedy określą, czy są zainteresowani wieloletnią dzierżawą czy kupnem.

Premier dodał, że mniejszość litewska chce jeszcze w tym roku, od 1 września, uruchomić przedszkole z litewskim językiem nauczania. Poinformował, że jest duże zainteresowanie taka placówką. Prezydent Renkiewicz zaproponował Litwinom, by stworzyli grupę przedszkolną podobnie jak robią to w Suwałkach niewielkie prywatne przedszkola z dotacją od samorządu.

Renkiewicz dodał, że formalności związane z powstaniem Centrum Oświaty i Kultury Litewskiej mogą się przedłużyć, gdyż propozycję będzie musiała zaakceptować również rada miejska w Suwałkach. Trzeba też będzie dostosować budynek do działalności takiego centrum.

Premier Litwy po spotkaniu powiedział dziennikarzom, że widzi pozytywne podejście w Suwałkach do kultury i edukacji litewskiej. "Dla nas jest ważne i przedszkole, i centrum kultury i chcemy, by w tym roku były już rozstrzygnięcia. Jeżeli będzie potrzeba, rząd Litwy wesprze finansowo te przedsięwzięcia" - dodał Skvernelis.

Wieczorem szef litewskiego rządu weźmie udział w obchodach Dnia Odzyskania Niepodległości przez Litwę, które odbędą się w Suwałkach po raz pierwszy. Rocznica przypada 16 lutego, ale premier Skvernelis będzie ją obchodził w Litwinami z Suwałk w niedzielę 10 lutego.

16 lutego 1918 roku Rada Litewska (Taryba) pod przewodnictwem Jonasa Basanavicziusa podpisała akt ogłaszający niepodległość kraju. Podpisało go 20 sygnatariuszy, m.in. Stanisław Narutowicz, brat pierwszego prezydenta niepodległej Polski Gabriela Narutowicza.

W czasie podpisania Aktu Litwa była pod niemiecką okupacją; dokument wyrażał wolę narodu stworzenia niepodległego państwa litewskiego. Realnie powstało ono kilka miesięcy później, wraz z zakończeniem I wojny światowej. W listopadzie 1918 roku Augustinas Voldemaras sformował pierwszy rząd litewski, a w kwietniu 1919 roku Antanas Smetona został pierwszym prezydentem Litwy. (PAP)

autor: Jacek Buraczewski, Robert Fiłończuk

bur/ rof/ wus/