Syn Wiesława Szpakowicza, Jan Szpakowicz (C) z żoną Grażyną Szpakowicz (L) oraz dyrektor Archiwum Akt Nowych Tadeusz Krawczak podczas przekazania archiwum porucznika piechoty, cichociemnego, Wiesława Szpakowicza. Fot. PAP/M. Obara
W Archiwum Akt Nowych podpisano akt darowizny francuskiego archiwum emigracyjnego Jana Szpakowicza. Podczas konferencji prasowej pokazano też nowe dokumenty przekazane AAN przez londyński Instytut Sikorskiego i Muzeum im. Gen. Sikorskiego.
"Ta dzisiejsza uroczystość stanowi cegiełkę w naszych staraniach, by wpisać dokumenty Polskiego Państwa Podziemnego na światową listę dziedzictwa kulturowego UNESCO" - zapowiedział dyrektor Archiwum Akt Nowych dr Tadeusz Krawczak.
Akt darowizny francuskiego archiwum emigracyjnego, obok dyrektora Krawczaka podpisał Jan Szpakowicz, polski architekt mieszkający we Francji. Przekazał on do AAN materiały rodzinne rodów Sieniawskich i Szpakowiczów z okresu 1709-2006, w tym archiwum i pamiątki po swoim ojcu - Wiesławie Szpakowiczu. Są wśród nich dokumenty, fotografie, mapy oraz broszury.
Wiesław Szpakowicz był adwokatem, zatrudnionym jako radca prawny w Zarządzie Komisarycznym m.st. Warszawy, działaczem przedwojennego Obozu Narodowo-Radykalnego i Organizacji Polskiej. Podczas wojny obronnej w 1939 roku pełnił funkcje kuriera Sztabu Naczelnego Wodza. Po opuszczeniu ojczyzny walczył we Francji w 7 Pułku 3 Dywizji Piechoty, a po przedostaniu się do Wielkiej Brytanii służył w 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców, a następnie w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Jako oficer AK Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza został przeszkolony w dywersji. Zginął w czasie lotu z zamiarem zrzutu spadochronowego do Polski w nocy z 29 na 30 października 1942 roku (samolot rozbił się w Norwegii).
Na wystawie towarzyszącej konferencji prasowej zaprezentowano również część oryginałów akt Kancelarii Cywilnej Prezydenta i rządu RP na uchodźstwie, które do Archiwum Akt Nowych przekazano z Instytutu Sikorskiego i Muzeum im. Gen. Sikorskiego w Londynie. Osobny zbiór tworzą sprawozdania i mapy z Kolekcji Katyńskiej.
W sumie polskie archiwum otrzymało w darze ok. 50 pudeł z raportami, dokumentami, planami, wycinkami prasowymi i publikacjami. Są wśród nich takie akta rządu RP na uchodźstwie, jak Dzienniki Ustaw, a także dokumenty Rady Narodowej.
"To stanowi uzupełnienie naszych zbiorów, bo dotąd mieliśmy dokumenty tylko czterech emigracyjnych ministerstw, które przywiózł ze sobą do kraju generał Tatar" - wyjaśnił dr Krawczak. Podkreślił, że szczególnie "bogato reprezentowane są dokumenty z Ministerstwa Żeglugi".
Pokazano także przekazany do AAN zbiór osobistych dokumentów i zdjęć Danuty Gradosielskiej z Londynu, członkini Pomocniczej Służby Kobiet, która podczas II wojny światowej służyła w 316. Kompani Transportowej. Wraz z armią gen. Władysława Andersa przeszła cały szlak bojowy przez Bliski Wschód aż do Monte Casino. (PAP)
gj/ pat/
