Warszawa, 03 09 2019. Wystawa „Generał Stanisław Maczek i jego żołnierze”. Na zdj. mjr Marian Słowiński (kombatant, żołnierz 1. Dywizji Pancernej). Źródło: MHP/Mariusz Bodnar
Wojenny szlak gen. Stanisława Maczka jest odzwierciedleniem polskiego udziału w II wojnie światowej – powiedział dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro podczas otwarcia wystawy poświęconej dowódcy 1. Dywizji Pancernej oraz losom jego żołnierzy walczących w latach 1939–1945.
Jak podkreślają autorzy wystawy poświęconej jednemu z legendarnych dowódców Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, gen. Stanisław Maczek nigdy nie przegrał żadnej bitwy. W czasie kampanii polskiej we wrześniu 1939 r. dowodząc 10. Brygadą Kawalerii, niemal do końca wojny obronnej opóźniał postępy armii niemieckiej. Jako jedyny z dowódców potrafił w zwartym szyku doprowadzić swoją brygadę do granicy z Węgrami. Jego żołnierze nie czuli się pokonani, lecz pragnęli kontynuować walkę z Niemcami. Ta była kontynuowana na polach bitwy we Francji oraz cztery lata później, po lądowaniu w Normandii. W 1944 r. 1. Dywizja Pancerna gen. Maczka uwolniła od okupacji niemieckiej wiele miejscowości Francji, Belgii i Holandii.
Wielki szlak bojowy gen. Maczka: Francja, Belgia, Holandia, Niemcy
Wystawa obejmuje również opowieść o powojennych losach żołnierzy, z których część założyła rodziny na Zachodzie, część zaś mimo niebezpieczeństw wynikających z podporządkowania Polski Związkowi Sowieckiemu zdecydowała się wrócić do ojczyzny.
Na wyjątkowość wojennego szlaku gen. Maczka i jego żołnierzy zwrócił uwagę otwierający wernisaż dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro. Jego zdaniem może on być traktowany jako symbol polskiego zaangażowania w II wojnę światową. „Również powojenna biografia gen. Maczka jest świadectwem tamtych czasów. Nie mógł wrócić do ojczyzny, podobnie jak większość jego żołnierzy. Między innymi dlatego chcieliśmy opowiedzieć o jego losach” – mówił Robert Kostro.
Dyrektor MHP zaznaczył także, że wystawa powstała dzięki współpracy ze środowiskami i z instytucjami, które w Holandii kultywują pamięć o gen. Maczku i jego żołnierzach. Muzeum Historii Polski jest współtwórcą Muzeum – Memoriału Generała Maczka w Bredzie, którego gospodarzem będzie Fundacja Breda Polen 1939–1945.
List do uczestników otwarcia wystawy wystosował premier Mateusz Morawiecki. Napisał w nim, że „życie gen. Stanisława Maczka to historia żołnierskiej służby Polsce”. „Dał się poznać jako wybitny oficer, lider i wychowawca” – stwierdził szef rządu w liście odczytanym przez Piotra Naimskiego, sekretarza stanu w KPRM. Premier Morawiecki przypomniał, że tradycje dywizji pancernej gen. Maczka są dziś kontynuowane w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Maczka.
List do uczestników otwarcia wystawy wystosował premier Mateusz Morawiecki. Napisał w nim, że „życie gen. Stanisława Maczka to historia żołnierskiej służby Polsce”. „Dał się poznać jako wybitny oficer, lider i wychowawca” – stwierdził szef rządu w liście odczytanym przez Piotra Naimskiego, sekretarza stanu w KPRM. Premier Morawiecki przypomniał, że tradycje dywizji pancernej gen. Maczka są dziś kontynuowane w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Maczka.
W otwarciu wystawy wzięła udział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Magdalena Gawin, która odczytała list wicepremiera, ministra kultury prof. Piotra Glińskiego.
„Postać gen. Maczka, dowódcy, który dowodząc najsilniejszym z polskich zgrupowań taktycznych II wojny światowej, nie przegrał żadnej bitwy, to przykład dla nas wszystkich” – ocenił w liście wicepremier. „Przypuszczam, że wielu z nas zna ukutą przez niego prawdę, która znajduje się na jego warszawskim pomniku: „Żołnierz polski bić się może o wolność wszystkich narodów – umiera tylko dla Polski”. Wiemy o nim, że był doskonałym strategiem, organizatorem i dowódcą. Prowadził powierzonych żołnierzy twardą ręką, ale wiemy również, że go kochali i otaczali szacunkiem” – dodał minister kultury. Jego zdaniem waga wystaw opowiadających o polskiej historii i skierowanych do międzynarodowej publiczności jest szczególnie duża, ponieważ pozwala na budowanie polskiej narracji o II wojnie.
Stanisław Maczek (1892-1994)
„Mam nadzieję, że podróż tej wystawy za granicę, wsparta stosowną promocją, będzie przypominać i opowiadać światu historię II wojny światowej z polskiej perspektywy” – podkreślił wicepremier Gliński.
Chargé d’affaires Ambasady Królestwa Niderlandów Raphaël Varga van Kibéd stwierdził, że w Holandii wciąż żywa jest pamięć o wyzwoleniu wielu miast spod niemieckiej okupacji przez żołnierzy gen. Maczka.
„Żołnierzy gen. Maczka cechowały solidarność, zaangażowanie, odpowiedzialność i odwaga. Nigdy nie zapomnimy ich i tego, co reprezentowali” – zapewniał przedstawiciel ambasady Holandii.
Fundację Breda Polen 1939–1945 reprezentował jej prezes Frans Ruczyński, syn jednego z żołnierzy generała 1. Dywizji Pancernej. Wspominał relacje mieszkańców Holandii, którzy zostali wyzwoleni przez polskich żołnierzy, mówiąc, że symbolem ich pamięci o wyzwoleniu będzie otwarcie wiosną przyszłego roku Muzeum – Memoriału Generała Maczka w Bredzie.
„Żołnierzy gen. Maczka cechowały solidarność, zaangażowanie, odpowiedzialność i odwaga. Nigdy nie zapomnimy ich i tego, co reprezentowali” – zapewniał przedstawiciel ambasady Holandii.
Gościem uroczystości był syn gen. Stanisława Maczka prof. Andrzej Maczek. Zaznaczył, że wystawa jest jednym z elementów długo oczekiwanego godnego upamiętnienia jego ojca.
„Powinniśmy znać historię gen. Maczka i jego żołnierzy i rozpowszechniać ją. Jest to nasz skarb narodowy. Mam nadzieję, że ta wystawa będzie pierwszym krokiem do stworzenia obszerniejszej ekspozycji lub muzeum poświęconego gen. Maczkowi i jego żołnierzom” – powiedział.
Holandia świętuje 75. rocznicę wyzwolenia kraju spod okupacji niemieckiej
Multimedialna, przygotowana w trzech językach wystawa plenerowa „Generał Stanisław Maczek i jego żołnierze” będzie udostępniona bezpłatnie w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu 66 (przy pl. Zamkowym) od 3 do 28 września 2019 r. Następnie zostanie przewieziona do Bredy, gdzie będzie ją można oglądać między 11 października a 3 listopada przy okazji obchodów 75. rocznicy wyzwolenia miasta. Została zorganizowana przez Muzeum Historii Polski we współpracy z Muzeum Generała Maczka w Bredzie.
Patronem medialnym wystawy jest portal Dzieje.pl.
Michał Szukała (PAP)
szuk / skp/
