Rezolucję upamiętniającą ofiary czystek etnicznych w 70. rocznicę rozpoczęcia akcji „Wisła” przyjęli w poniedziałek radni woj. śląskiego. Wezwali w niej do poszanowania godności i tożsamości obywateli, bez względu na ich etniczną i narodową przynależność.
W rezolucji przyjętej przy kilkunastu głosach wstrzymujących się przypomniano, że przez podobóz dla ludności łemkowskiej i ukraińskiej, utworzony podczas akcji w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie na terenie obecnego woj. śląskiego, przeszły blisko 4 tys. osób. Sto kilkadziesiąt z nich poniosło śmierć.
Przypomniano też, że 24 kwietnia 1947 r. Prezydium Rady Ministrów przyjęło uchwałę o przeprowadzeniu na terenach południowo- i środkowowschodniej Polski akcji deportacyjnej pod kryptonimem „Wisła”.
„Operacja, która w deklarowanych założeniach wymierzona była w Ukraińską Powstańczą Armię i Organizację Ukraińskich Nacjonalistów, w istocie stała się czystką etniczną, która dotknęła boleśnie ok. 150 tys. osób. W większości przypadków ich jedyną winą była przynależność do społeczności łemkowskiej i ukraińskiej. Przymusowo wysiedlanych pozbawiano rodzinnych stron, mienia, miejsc kultu, przede wszystkim zaś godności, a czasem życia” - napisali radni woj. śląskiego.
„Szczególnie tragiczna karta dziejów Łemków i Ukraińców w Polsce zapisana została w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie (...), gdzie osadzono również Ślązaków, górnośląskich Niemców i członków polskich organizacji niepodległościowych. Przez funkcjonujący od maja 1947 do stycznia 1949 roku podobóz dla ludności łemkowskiej i ukraińskiej przeszło blisko cztery tysiące osób, sto kilkadziesiąt znalazło w nim śmierć” - zaznaczono w rezolucji.
„Operacja, która w deklarowanych założeniach wymierzona była w Ukraińską Powstańczą Armię i Organizację Ukraińskich Nacjonalistów, w istocie stała się czystką etniczną, która dotknęła boleśnie ok. 150 tys. osób. W większości przypadków ich jedyną winą była przynależność do społeczności łemkowskiej i ukraińskiej. Przymusowo wysiedlanych pozbawiano rodzinnych stron, mienia, miejsc kultu, przede wszystkim zaś godności, a czasem życia” - napisali radni woj. śląskiego.
Radni zaakcentowali, że w 70. rocznicę tragicznych wydarzeń związanych z akcją „Wisła” Sejmik Woj. Śląskiego czuje się w obowiązku upamiętnić ofiary czystek etnicznych - stanowiących naruszenie podstawowych praw człowieka.
„Los wysiedlonych Łemków i Ukraińców niech będzie przestrogą przed stosowaniem zasady zbiorowej odpowiedzialności i polityką przymusowej asymilacji. Wyrażamy przekonanie, że miarą dojrzałości państw i społeczeństw jest poszanowanie godności i tożsamości obywateli, bez względu na ich etniczną i narodową przynależność, a różnorodność stanowi bogactwo, wymagające naszej najwyższej troski” - zadeklarowali głosujący za rezolucją radni.
Akcja „Wisła” przeprowadzona od kwietnia do końca lipca 1947 r. przez władze komunistyczne przewidywała przesiedlanie ludności łemkowskiej i ukraińskiej na tzw. Ziemie Odzyskane. Operacja wiązała się z utratą dobytku przez przesiedlanych, którzy otrzymywali mienie po wysiedlanych stamtąd Niemcach.
W 1990 r. akcję potępił polski Senat, a w 2002 r. ubolewanie z powodu jej przeprowadzenia wyraził prezydent Aleksander Kwaśniewski. W 2007 r., w 60. rocznicę, akcja została potępiona przez prezydentów Polski i Ukrainy, Lecha Kaczyńskiego i Wiktora Juszczenkę
Do tego wystąpienia prezydentów Polski i Ukrainy nawiązał, uzasadniając podczas sesji uchwałę jej wnioskodawca, szef klubu radnych Ruchu Autonomii Śląska, Jerzy Gorzelik.
Podczas poniedziałkowej sesji sejmiku lider RAŚ zaprosił też na organizowaną 29 kwietnia w Jaworznie część obchodów 70. rocznicy akcji „Wisła”, które przygotowują w dniach 28-30 kwietnia Komisja Wschodnioeuropejska Polskiej Akademii Umiejętności oraz Stowarzyszenie Łemków. W sobotę na terenie dawnego Centralnego Obozu Pracy zaplanowano m.in. odsłonięcie tablicy pamiątkowej i zwiedzanie wystawy „Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956”.(PAP)
mtb/ par/
