Gen. Stanisław Dowoyno-Sołłohub wręcza dyplomy żołnierzom 54 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Tarnopolu. Fot. NAC
Rusza budowa kwatery wojennej w Kobryniu na Białorusi, która upamiętni obrońców Polski z 1939 r.: żołnierzy Wojska Polskiego, m.in. zamordowanego przez Sowietów gen. Stanisława Sołłohuba-Dowoyno, funkcjonariuszy Policji Państwowej oraz osoby cywilne.
O rozpoczęciu prac budowlanych poinformowała w poniedziałek PAP Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, która w 2008 r. dokonała ekshumacji i pochówku szczątków polskich obrońców z 1939 r.
Kobryń oraz jego okolice we wrześniu 1939 r. były ważnym ośrodkiem obrony polskiej na Polesiu. W dniach 17–18 września 1939 r. miały tam miejsce walki z wojskami niemieckimi, a później także z wkraczającymi od wschodu wojskami sowieckimi.
Kwatera zlokalizowana będzie na terenie cmentarza przykościelnego, obok kwatery polskich żołnierzy, którzy zginęli w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Przy każdym grobie będzie ustawiony granitowy krzyż z danymi pochowanej osoby, będzie też jeden krzyż główny z płytą do składania wieńców. Napis na krzyżu upamiętniający ofiary polsko-niemieckich i polsko-sowieckich walk o Kobryń będzie sformułowany w języku polskim i białoruskim.
Prace ekshumacyjne Rada przeprowadziła w Kobryniu (ok. 40 km na wschód od Brześcia), a także we wsi Podziemienie koło Kobrynia. W Kobryniu na terenie starego cmentarza katolickiego zlokalizowano zbiorową mogiłę, z której wydobyto szczątki 13 żołnierzy Wojska Polskiego, poległych najprawdopodobniej 18 września 1939 r. podczas obrony Kobrynia. Z kolei w Podziemieniu odnaleziono i ekshumowano szczątki 42 zamordowanych Polaków (żołnierzy, policjantów i cywilów), którzy zginęli z rąk działających w tym rejonie we wrześniu 1939 r. komunistycznych band zwalczających Polaków, po wejściu w granice państwa polskiego wojsk sowieckich.
Wśród ofiar wojny obronnej 1939 r. w rejonie Kobrynia znalazł się m.in. gen. bryg. Stanisław Sołłohub-Dowoyno, który był powszechnie znanym i szanowanym mieszkańcem Kobrynia, o wielkich zasługach dla budowy II Rzeczpospolitej. W 1939 r., już jako generał w stanie spoczynku, osiadł w majątku Ziołowo koło Kobrynia. 22 września 1939 r. zastrzelił go sowiecki oficer, gdy Sołłohub-Dowoyno chciał przeciwdziałać grabieżom mienia polskiego, dokonywanym po wkroczeniu w rejon Kobrynia Armii Czerwonej.
Na podstawie odnalezionych wojskowych nieśmiertelników specjaliści Rady, pracujący pod kierunkiem prof. Andrzeja Koli, zidentyfikowali nazwiska m.in. kaprala pchor. Ewarysta Zajkowskiego (ur. 1910), szer. Ludwika Lipy (ur. 1914), szer. Stanisława Motyki (ur. 1907). Większość innych odnalezionych szczątków nie była możliwa do identyfikacji z uwagi na brak mogących temu posłużyć indywidualnych przedmiotów.
Polegli to żołnierze, którzy zginęli w regularnych walkach, a także policjanci z rejonu Brześcia i Kobrynia, uczestniczący w walkach jako organizacja samoobrony broniąca miasta, która po zajęciu Kobrynia przez Niemców, a następnie Sowietów - wyszła z tego miasta i była zwalczana przez grasujące w tym terenie bandy komunistyczne.
Specjaliści z Rady, współpracujący na Białorusi z żołnierzami i oficerami 52. Specjalnego Batalionu Poszukiwawczego MON, ustalili też, że tuż po bitwie we wrześniu 1939 r. polskich żołnierzy pochował ks. Jan Wolski - proboszcz parafii w Kobryniu, który sporządził zachowaną do dziś listę. Ksiądz został potem zamordowany przez Niemców za pomoc w ukrywaniu Żydów. Na podstawie relacji duchownego udało się ustalić nazwiska kilkunastu poległych w rejonie Kobrynia żołnierzy.
Kobryń oraz jego okolice we wrześniu 1939 r. były ważnym ośrodkiem obrony polskiej na Polesiu. W dniach 17–18 września 1939 r. miały tam miejsce walki z wojskami niemieckimi, a później także z wkraczającymi od wschodu wojskami sowieckimi. Ziemi kobryńskiej bronili żołnierze dowodzonej przez płk. Adama Eplera Dywizji "Kobryń", zorganizowanej po 10 września 1939 r. na bazie jednostek wchodzących w skład Ośrodka Zapasowego 30. Poleskiej Dywizji Piechoty.
W walkach pod Kobryniem wzięła także udział kompania ochotnicza sformowana z uczniów tamtejszego gimnazjum, którzy odbyli przedpoborowe przysposobienie wojskowe w organizacji "Strzelec", żołnierzy Legii Akademickiej przybyłych do Kobrynia oraz licznych funkcjonariuszy Policji Państwowej z Kobrynia i Brześcia. Walki trwały do 22 września 1939 r., kiedy do miasta, opuszczanego przez Niemców, weszły oddziały sowieckie.(PAP)
nno/ hes/
