Sejm zdecydował o dalszej pracy nad projektem ustawy, który zakłada pomoc finansową dla działaczy opozycji w okresie PRL. Projekt przewiduje też ustanowienie Dnia Weterana Opozycji Antykomunistycznej. Odrzucenia projektu chcieli posłowie SLD i Twojego Ruchu.
Za skierowaniem projektu do dalszych prac w komisji polityki społecznej i rodziny głosowało we wtorek 374 posłów, 58 było przeciw, jeden poseł wstrzymał się od głosu.
Projekt ustawy, który przygotowali posłowie PiS, nosi tytuł - o statusie Weterana Opozycji Antykomunistycznej i Korpusie Weterana Opozycji Antykomunistycznej wobec dyktatury komunistycznej PRL w latach 1956–1989.
Wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu zgłosili posłowie SLD i Twojego Ruchu. W ich ocenie projekt niepotrzebnie otwiera publiczną dyskusję dotyczącą lustracji, ponieważ - jak przekonywał podczas wcześniejszej debaty poseł TR Wincenty Elsner - zakłada przymusową weryfikację działaczy pod kątem współpracy z organami bezpieczeństwa PRL.
Projekt ustawy reguluje zasady przyznawania statusu Weterana Opozycji Antykomunistycznej. Może nim zostać osoba będąca działaczem opozycji antykomunistycznej lub represjonowana z powodów politycznych, o nieposzlakowanej opinii.
W myśl projektu działaczem opozycji jest osoba, która w latach 1956-1989 przez co najmniej sześć miesięcy była członkiem nielegalnych organizacji niepodległościowych. Za działacza opozycji będzie można uznać również osobę, która "prowadziła w sposób zorganizowany, zagrożoną odpowiedzialnością karną, działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka". Za represjonowane uznaje się osoby uwięzione jednorazowo na dłużej niż 48 godzin lub na łączny okres powyżej 30 dni za działalność niepodległościową.
Kategoria osoby represjonowanej obejmuje także internowanych w stanie wojennym lub wcielanych wówczas do wojska i tam prześladowanych oraz osoby pozbawione życia, zdrowia lub szykanowane za uczestnictwo w zbiorowych wystąpieniach wolnościowych. Ustawa może też objąć wyjątkowo pracowników aparatu władzy PRL, którzy przez co najmniej 12 miesięcy współpracowali z organizacjami opozycyjnymi, a także pracujących w podziemnych wydawnictwach i drukarniach.
Status weterana miałby przyznawać szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych na pisemny wniosek weterana, a w przypadku jego śmierci - przez członka rodziny zmarłego, po zasięgnięciu opinii Instytutu Pamięci Narodowej i Rady Konsultacyjnej przy szefie Urzędu. Weterani stworzą Korpus Weterana Opozycji Antykomunistycznej i otrzymają specjalne legitymacje. W myśl projektu 31 sierpnia miałby być Dniem Weterana Opozycji Antykomunistycznej.
Weterani otrzymają pierwszeństwo w dostępie do opieki socjalnej i w uzyskaniu miejsc w domach pomocy. Znajdującym się w trudnej sytuacji lub w związku ze zdarzeniem losowym miałaby być przyznawana pomoc pieniężna - w formie doraźnej np. na zakup wózka inwalidzkiego czy sprzętu rehabilitacyjnego albo w formie okresowej do wysokości najniższej emerytury miesięcznie. Pomoc otrzymają osoby, których dochód nie przekracza kwoty odpowiadającej 220 proc. najniższej emerytury (jeśli gospodarują samotnie) lub osoby, których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 150 proc. najniższej emerytury.
Weteran miałby także otrzymywać comiesięcznie rentę w wysokości najniższej emerytury, podlegającą corocznej waloryzacji o wskaźnik inflacji, wypłacaną ze środków Urzędu ds. Kombatantów. W przypadku śmierci weterana byłaby ona dożywotnio wypłacana współmałżonkowi, o ile sam by takiej nie otrzymywał. Projekt przewiduje także ulgę w wysokości 50 proc. na przejazdy komunikacją miejską i 51 proc. na komunikację krajową. (PAP)
nno/ akn/ abe/ gma/
