Senat w przyjętej jednogłośnie w nocy ze środy na czwartek uchwale oddał hołd Józefowi Czapskiemu, "jednemu z tych, którzy dali świadectwo prawdzie o człowieku – wybitnemu twórcy polskiej kultury XX wieku". W tym roku mija 120. rocznica urodzin artysty.
W uchwale podkreślono, że 3 kwietnia 1896 r. urodził się Józef Czapski: "waleczny żołnierz, znany malarz, wybitny pisarz i publicysta, jeden z najwybitniejszych Polaków i świadków historii XX wieku".
Przypomniano, że we wrześniu 1939 r. Czapski dostał się do sowieckiej niewoli; został zwolniony w 1941 r., wstąpił do Armii Andersa i jako jej żołnierz poszukiwał w Rosji do kwietnia 1942 r. zaginionych oficerów polskich.
W uchwale przypomniano też, że Czapski przeżycia z pobytu w Sowietach opisał we wstrząsających książkach: "Wspomnienia starobielskie" i "Na nieludzkiej ziemi". W uchwale czytamy, że we wprowadzeniu do "Na nieludzkiej ziemi" pozostawił świadectwo swoich emocji: "W miarę pisania nie słabła we mnie, ale narastała świadomość tragicznej przeciwstawności Polski i Rosji, naszych koncepcji, naszych dróg historycznych. Narastało poczucie śmiertelnego zagrożenia Polski". Ale też pisał dalej: "wierzę, że rzetelne i braterskie współżycie Polski i Rosji jest nie tylko możliwie, ale w przyszłości konieczne, więcej, że jesteśmy sobie mimo naszej +tragicznej przeciwstawności+ niezmiernie bliscy".
"Nikt w Polsce nie potrafił tak jak Józef Czapski dać świadectwa okrucieństwu tamtego czasu. Uznając, że pomyślną przyszłość można budować tylko na prawdzie, Senat Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd Józefowi Czapskiemu, jednemu z tych, którzy dali świadectwo prawdzie o człowieku – wybitnemu twórcy polskiej kultury XX wieku" - podkreślono w uchwale.
Józef Czapski (1896 – 1993) był synem Jerzego Hutten-Czapskiego i Józefy Leopoldyny z domu Thun-Hohenstein oraz wnukiem kolekcjonera numizmatów Emeryka Hutten-Czapskiego.
W latach 20. XX wieku był jednym ze współzałożycieli ugrupowania artystycznego Komitet Paryski. Po II wojnie światowej wraz z Jerzym Giedroyciem, Gustawem Herlingiem-Grudzińskim oraz Zofią i Zygmuntem Hertzami współtworzył w Rzymie pierwszy numer emigracyjnej "Kultury", której następne zeszyty zaczęły wychodzić już w Paryżu i podparyskim miasteczku Maisons-Laffitte. Tam też założono Instytut Literacki, w którym Józef Czapski wydawał swoje książki, pisząc jednocześnie do "Kultury" niemal do swej śmierci.
"Wspomnienia starobielskie" zostały wydane w 1944 r. (napisane w 1943 r.), a kilka lat później - książka "Na nieludzkiej ziemi", poświęcona polskim oficerom zamordowanym w Rosji Sowieckiej. (PAP)
par/ rbk/ ulb/
