Pomnik poświęcony ponad 100 Żydom, zgładzonym w podobozie Auschwitz w Czechowicach-Dziedzicach, nie stoi już na terenie skupu złomu. Jego właściciel przesunął ogrodzenie, by monument znalazł się poza nim – podał we wtorek wiceburmistrz miasta Paweł Mrowiec.
Obelisk stoi na terenie, gdzie istniał podobóz Tschechowitz II, zlokalizowany nieopodal czechowickiej rafinerii, w której pracowali więźniowie. Po wojnie były to grunty Skarbu Państwa. Teren został później przekazany w wieczystą dzierżawę, a kilka lat temu prywatna firma uruchomiła na nim skup złomu. Pomnik znalazł się na jego terenie.
Sytuacja wokół obelisku budziła zaniepokojenie różnych środowisk, m.in. bielskiej Gminy Żydowskiej oraz byłego więźnia Auschwitz i członka Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej Mariana Turskiego, który pracował m.in. w tym podobozie. Podkreślali zgodnie, że pomnik upamiętniający ofiary powinien stać w godnym otoczeniu.
Magistrat szukał rozwiązania problemu. Rozważano m.in. jego przeniesienie. Ostatecznie samorząd porozumiał się z właścicielem terenu, któremu wypłacił rekompensatę finansową. „Miasto nie zawiniło, nie było sprawcą, ale chcieliśmy doprowadzić sprawę do finału” – powiedział wiceburmistrz.
Po przesunięciu ogrodzenia samorząd uporządkował otoczenie pomnika. Teren został wybrukowany, ustawiono słupki odgradzające go od drogi oraz ławkę, a także posadzono krzewy.
Podobóz Tschechowitz II (Vacuum), który należał do kompleksu KL Auschwitz, został założony we wrześniu 1944 r. na terenie dawnego gospodarstwa rolnego. Więzieni tam byli Żydzi, których Niemcy wykorzystywali do pracy na terenie rafinerii ropy naftowej w Czechowicach. Zajmowali się rozbiórką ruin po zbombardowanych obiektach, murarką, a także pracami ziemnymi oraz przy naprawie torów. Stan liczbowy więźniów nie przekraczał 600. 19 stycznia 1945 r. Niemcy ewakuowali z podobozu ok. 450 więźniów. Chorych pozostawili na miejscu. Zostali zamordowani.
Na obelisku przypominającym o ofiarach widnieje inskrypcja: "Ponad stu Żydom polskim i innych narodowości, którzy w przededniu wyzwolenia 19 I 1945 zginęli śmiercią męczenników z rąk zbirów hitlerowskich". (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ pat/
